Zwolnienie z pracy to przykra sytuacja, która może jednak zdarzyć się każdemu pracownikowi – i to niekoniecznie z jego winy. Przyczyny rozwiązania umowy mogą być różne, tak samo jak warunki, na jakich zakończenie współpracy może się odbyć. Nawet jeśli wydaje Ci się, że ten temat na pewno nie będzie Cię dotyczył, warto dowiedzieć się więcej o prawach, jakie przysługują osobie zwalnianej, i obowiązkach, jakie stoją przed pracodawcą. Poznaj odpowiedzi na najpopularniejsze pytania dotyczące zwolnień pracowniczych.
O czym przeczytasz w artykule:
• Co sprawia, że Polacy chcą pracować na umowie o pracę?
• Zwolnienie z pracy z dnia na dzień – czy to legalne?
• Czy możliwe jest zwolnienie pracownika na L4?
• Zwolnienie pracownika w ciąży – czy to możliwe?
• Zwolnienie pracownika w okresie ochronnym przed emeryturą – jakie obowiązują zasady w tym przypadku?
• Jak wygląda zwolnienie z pracy osoby zatrudnionej w oparciu o umowę cywilnoprawną?
| Zwolnienie z pracy – jak je przeżyć i jak o nim mówić?
Co sprawia, że Polacy chcą pracować na umowie o pracę?
Polacy cenią sobie komfort i zabezpieczenia, jakie daje im umowa o pracę. Zgodnie z badaniem Pracuj.pl aż 88,5% respondentów preferuje właśnie ten rodzaj współpracy. Przyczyn tego stanu rzeczy nie trzeba długo szukać: umowa na czas nieokreślony daje gwarancję zatrudnienia przez długi czas na ustalonych zasadach, chroni przed zwolnieniem z dnia na dzień, zapewnia urlop, prawo do płatnego zwolnienia chorobowego czy macierzyńskiego, gwarantuje płacę minimalną i kilka innych benefitów. Z drugiej strony, aż 18% badanych Polaków prowadzi własną działalność gospodarczą*, chociaż zaledwie 5,5% deklaruje, że to ich preferowany rodzaj zatrudnienia.
Jednak nawet w przypadku, gdy masz stabilne zatrudnienie, rzetelnego pracodawcę, a sam jesteś świetnym pracownikiem, może zdarzyć się sytuacja, w której otrzymasz wypowiedzenie. Warto wiedzieć, na jakich zasadach się to odbywa, co jest dozwolone, a co nie.
Zwolnienie z pracy z dnia na dzień – czy to legalne?
Jeśli pracujesz na UoP, możesz myśleć, że zwolnienie z dnia na dzień z pewnością Ci się nie przydarzy. Zgodnie z art. 32 § 2 Kodeksu pracy rozwiązanie umowy następuje po upływie okresu wypowiedzenia trwającego:
- 3 dni, jeśli pracownik zatrudniony jest na okres próbny nie dłużej niż 2 tygodnie,
- 1 tydzień, jeśli okres próbny trwa dłużej niż 2 tygodnie,
- 2 tygodnie w przypadku umowy zawartej na 3-miesięczny okres próbny.
Z kolei jeżeli chodzi o dłuższą umowę – zarówno na czas określony, jak i nieokreślony – okres wypowiedzenia wynosi:
- 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
- 1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony minimum 6 miesięcy,
- 3 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Mimo to możliwe jest zwolnienie pracownika bez okresu wypowiedzenia z jego winy. Mówi o tym art. 52 § 1 Kodeksu pracy i jest to tzw. zwolnienie dyscyplinarne. Może mieć to miejsce w trzech przypadkach:
- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych,
- popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
- zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Co ważne, w takim przypadku pracodawca musi wręczyć pracownikowi wypowiedzenie najpóźniej miesiąc od dnia, w którym dowiedział się o zdarzeniu skutkującym zwolnieniem.
| Czy można udać się na urlop po zwolnieniu dyscyplinarnym?
Czy możliwe jest zwolnienie pracownika na L4?
Wiele osób ceni sobie umowę o pracę, bo gwarantuje ona możliwość przejścia na zwolnienie chorobowe i otrzymywanie z tego tytułu zasiłku. Co więcej – pracodawca jest zobowiązany honorować L4 i nie może zwolnić pracownika, który na nim przebywa. Od tej zasady są jednak wyjątki. Uspokajamy – nikt nie może Cię zwolnić, bo zachorujesz na grypę, trafisz na miesiąc do szpitala czy weźmiesz opiekę na dziecko. Są jednak szczególne sytuacje, w których umowa podczas zwolnienia może być rozwiązana. Te przyczyny to niezdolność do pracy trwająca:
- dłużej niż 3 miesiące (jeśli okres zatrudnienia u danego pracodawcy wynosi mniej niż 6 miesięcy),
- dłużej niż łączny okres pobierania z tytułu choroby wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące (jeśli okres zatrudnienia u danego pracodawcy wynosi 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową).
Trzecią przyczyną jest bezpodstawnie wystawione L4 – jeśli pracodawca wystąpi do ZUS o zweryfikowanie Twojego stanu zdrowia i lekarz orzecznik uzna, że jesteś zdolny do pracy, tracisz prawo do zasiłku, a pracodawca może rozwiązać umowę z Tobą natychmiastowo.
Warto też wiedzieć, że zwolnienie pracownika po powrocie z L4 – nawet pierwszego dnia w pracy po długiej przerwie – jest legalne i możliwe. Należy jednak wtedy dotrzymać wszystkich warunków związanych z okresem wypowiedzenia.
| 3 powody, dla których pracodawca może zwolnić Cię w czasie chorobowego
Zwolnienie pracownicy w ciąży – czy to możliwe?
A co przepisy mówią o zwolnieniu w ciąży? Pracownica spodziewająca się dziecka i mająca umowę o pracę jest objęta ochroną, o czym świadczy art. 177 § 1 Kodeksu pracy. Ale i w tym przypadku istnieją wyjątki:
- gdy kobieta zatrudniona jest na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca,
- gdy dojdzie do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych albo popełnienia przestępstwa w czasie trwania umowy o pracę,
- gdy firma ogłosi upadłość lub dojdzie do likwidacji pracodawcy.
Wówczas można zwolnić ją na takich samych zasadach jak innych pracowników.
| Umowa-zlecenie a ciąża – co warto wiedzieć?
Zwolnienie pracownika w okresie ochronnym przed emeryturą – jakie obowiązują zasady w tym przypadku?
Także pracownik, któremu zostały mniej niż 4 lata do emerytury, podlega szczególnej ochronie, ale tylko wówczas, gdy okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do świadczenia wraz z osiągnięciem wieku emerytalnego (60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn). Nielegalne jest zwolnienie pracownika w okresie ochronnym z powodu likwidacji stanowiska, nie można też zmienić warunków jego zatrudnienia na gorsze.
Zwolnienie pracownika w okresie ochronnym jest możliwe:
- gdy jest on zatrudniony na zastępstwo i okres umowy minie,
- gdy utraci zdolność do wykonywania dotychczasowej pracy (potwierdzone zaświadczeniem lekarskim),
- gdy ze swojej winy straci wymagane na jego stanowisku uprawnienia,
- gdy uzyska prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
- gdy dojdzie do ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych albo popełnienia przestępstwa w czasie trwania umowy o pracę.
Warto pamiętać, że ochrona pracownika w wieku przedemerytalnym obowiązuje tylko w przypadku, gdy jest on zatrudniony na umowie o pracę. Przywilej ten nie ma zastosowania,
| Likwidacja firmy a przywileje pracownicze
Jak wygląda zwolnienie z pracy osoby zatrudnionej w oparciu o umowę cywilnoprawną?
Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa-zlecenie są bardzo atrakcyjne dla pracodawców m.in. ze względu na ponoszone przez nich niższe koszty, a także łatwiejsze procedury i mniej skomplikowany proces rozwiązywania umów. Umowa-zlecenie może być zakończona w każdym momencie na dwa sposoby:
- poprzez wypowiedzenie umowy – zakończenie współpracy następuje po okresie wypowiedzenia określonym w umowie,
- poprzez umowę rozwiązującą – w takiej sytuacji zakończenie współpracy następuje z chwilą podpisania dokumentu. Obie strony muszą się jednak na to zgodzić.
W przypadku umowy o dzieło wypowiedzenie ze strony wykonawcy jest możliwe tylko, gdy zamawiający nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań i utrudnia pracę. Z kolei zlecający może odstąpić od umowy, jeśli wykonawca nie dotrzymuje ustalonych terminów lub dostarczył dzieło, które zawiera błędy, wady niemożliwe do usunięcia itp.
Dostałeś wypowiedzenie i szukasz nowej pracy? Wiele ogłoszeń znajdziesz na Pracuj.pl!
* https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowo-wg-bael/pracujacy-bezrobotni-i-bierni-zawodowo-wyniki-wstepne-bael-4-kwartal-2022-roku,12,55.html