Wynagrodzenie za pracę nie powinno być niższe niż płaca minimalna obowiązująca w danym roku. Jego wysokość musi odpowiadać również kwalifikacjom i doświadczeniu pracownika. Pensja powinna być wypłacana regularnie, do 10. dnia każdego miesiąca. Za pracę w godzinach nadliczbowych, w nocy i w święta wolne od pracy przysługuje dodatkowe wynagrodzenie.
Wynagrodzenia – kodeks pracy
Przepisy dotyczące wynagradzania pracowników znajdują się w dziale III kodeksu pracy (http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19740240141). Wynika z nich m.in., że:
- Wynagrodzenie podlega szczególnej ochronie prawnej
Pracownik nie może zrezygnować z prawa do wynagrodzenia. Nie może też przekazać go innej osobie. Pracodawca ma obowiązek regularnie wypłacać pensję. Spóźnienia lub brak wynagrodzenia to naruszenie praw pracowniczych, które może stanowić powód rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
- Pensja przysługuje za wykonaną pracę
Wynagrodzenie jest wypłacane za pracę. Pracownik, który nie może jej wykonywać, zachowuje prawo do pensji tylko, jeśli wynika to z przepisów prawa pracy. Może np. otrzymywać wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego lub choroby.
- Warunki wynagradzania pracownika określa pracodawca
Pracownik powinien znać zasady, zgodnie z którymi jest ustalana wysokość jego pensji. Reguły wynagradzania określa się w układzie zbiorowym, w regulaminie lub w umowie o pracę – w zależności od tego, ile osób pracuje w danej firmie.
- Wysokość pensji powinna być adekwatna do rodzaju i ilości wykonywanej pracy, a także do kwalifikacji pracownika
Wynagrodzenie uzyskiwane przez pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę nie może być niższe niż płaca minimalna zatwierdzana przez Radę Ministrów i regularnie waloryzowana. Pensja, jaką otrzymuje zatrudniony, powinna być adekwatna do jego doświadczenia, kwalifikacji, a także rodzaju pracy i jej ilości. Dyskryminacja płacowa jest niedopuszczalna. Przypadki nierównego traktowania można zgłaszać do sądu pracy.
- Składniki płacy to wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatki obligatoryjne i fakultatywne
Wynagrodzenie składa się z płacy zasadniczej oraz z dodatków: obowiązkowych i fakultatywnych. Wysokość podstawy pensji zależy od systemu wynagradzania przyjętego w danym zakładzie pracy. Najwyższa jest w systemie czasowym, a znacznie niższa – w akordowym i prowizyjnym.
Obligatoryjne dodatki do wynagrodzenia, do których nabywa się prawo po spełnieniu określonych kryteriów, to:
- dodatek za pracę w nocy,
- dodatek za dyżury pełnione poza godzinami pracy,
- dodatek za czas niewykonywania pracy,
- dodatek za pracę w nadgodzinach oraz w niedzielę i święta.
Fakultatywnie pracodawca może przyznać:
- dodatek za wysługę lat,
- dodatek funkcyjny,
- dodatek zmianowy,
- dodatek jeśli wykonujemy prace niebezpieczne lub zagrażające zdrowiu.
- Wynagrodzenie wypłaca się po przepracowanym okresie
Pensja jest wypłacana z dołu, tzn. po przepracowaniu pełnego miesiąca. Termin wypłaty wynagrodzenia wynika z przepisów prawa pracy. Pracownik musi otrzymać należność nie później niż do 10. dnia miesiąca. Wypłata wynagrodzenia powinna nastąpić dzień wcześniej, jeśli 10. dzień przypada w dniu wolnym od pracy.