Korzystanie z płatnego zwolnienia lekarskiego jest możliwe, jeśli jesteśmy objęci ubezpieczeniem chorobowym. W czasie niezdolności do pracy otrzymujemy wynagrodzenie chorobowe, a później zasiłek chorobowy. Możemy jednak utracić świadczenie, jeśli korzystamy ze zwolnienia bezpodstawnie.
Prawo do zasiłku chorobowego
Świadczenie z tytułu choroby otrzymuje się po upływie okresu wyczekiwania, tzn. czasu, jaki musi minąć od przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego. W przypadku obowiązkowej składki prawo do świadczenia nabywa się po 30 dniach, a dobrowolnej – po 90 dniach. Kobiety w ciąży oraz pracownicy, których choroba jest wynikiem wypadku przy pracy bądź w drodze do/z pracy, otrzymują zasiłek niezależnie od tego, jak długo podlegają ubezpieczeniu (https://porady.pracuj.pl/zasilek-chorobowy-sprawdz-kiedy-przysluguje/).
Kontrola ZUS na chorobowym
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo zweryfikować, czy zwolnienie zostało wystawione słusznie. Pracownik ZUS może to zrobić z własnej inicjatywy lub na wniosek pracodawcy (https://zarobki.pracuj.pl/raporty-i-trendy-placowe/zwolnienie-chorobowe-kto-moze-skontrolowac-i-kiedy/).
Korzystając z chorobowego, nie możemy podejmować działalności zarobkowej. Wynika to z ustawy o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19990600636). Jeśli przebywamy na zwolnieniu, a jesteśmy zdolni do pracy - możemy utracić prawo do zasiłku za cały okres wskazany w zaświadczeniu lekarskim. Pracodawca również ma prawo wyciągnąć konsekwencje, np. zwalniając nas w trybie dyscyplinarnym - z powodu rażącego naruszenia obowiązków.
Ustanie zatrudnienia a prawo do zasiłku
Prawo do świadczenia chorobowego może wygasnąć również w związku z ustaniem stosunku pracy. Zasiłek przysługuje tylko w określonych sytuacjach, tzn. wtedy, gdy niezdolność do pracy trwa:
- co najmniej 30 dni i ujawniła się nie później niż 14 dni lub 3 miesiące od wygaśnięcia umowy;
- krócej niż 30 dni, ale powstała w okresie ubezpieczenia chorobowego i utrzymywała się po rozwiązaniu stosunku pracy.
Opóźnienie w opłacaniu składek
Zakład Ubezpieczeń Społecznych może odmówić wypłaty świadczenia także wtedy, gdy pracodawca nie ureguluje dobrowolnej składki chorobowej w terminie. Ten problem dotyczy zleceniobiorców, którzy nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. Aby zatrudniony odzyskał prawo do świadczenia, pracodawca musi zwrócić się do ZUS z prośbą o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie. Powinien wskazać w dokumencie powód spóźnienia.
Czy można odwołać się od decyzji ZUS?
Nie każdy rodzaj działań podejmowanych w czasie niezdolności do pracy stanowi podstawę odebrania zasiłku. Aktywność zawodowa o charakterze incydentalnym i wymuszona przez okoliczności nie powinna prowadzić do utraty świadczenia. Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 9 października 2006 r. (sygn. akt II UK 44/06: http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/II%20UK%2044-06-1.pdf).
Możemy odwołać się od decyzji, jeśli uznamy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma prawa domagać się zwrotu świadczeń za cały okres wskazany w zaświadczeniu lekarskim.