Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia zatrudnianym osobom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Pracownicy muszą przestrzegać zasad bezpieczeństwa. Ignorowanie przepisów bhp może wiązać się z nałożeniem kar – nie tylko na pracodawcę, ale również na zatrudnianego.
Przepisy bhp – podstawa prawna
Zasady bhp mają na celu zapewnienie pracownikom bezpieczeństwa. Ich przestrzeganie nie tylko zapobiega wypadkom, ale również chroni zatrudnionych przed chorobami zawodowymi albo minimalizuje ryzyko ich wystąpienia. „Kodeks bhp”, czyli najważniejsze regulacje dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, został określony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971290844.
Łamanie przepisów bhp – kara dla pracownika
Pracownik ma obowiązek przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, a także uczestniczyć w szkoleniach organizowanych przez pracodawcę. Konieczne jest również przystępowanie do egzaminów sprawdzających. Zatrudniony powinien m.in. zachowywać porządek na stanowisku pracy, stosować środki ochrony indywidualnej, poddawać się badaniom lekarskim oraz informować pracodawcę o zagrożeniach i wypadkach w pracy. Naruszenie przepisów bhp może skutkować nałożeniem przez zatrudniającego jednej z kar porządkowych, przewidzianych w kodeksie pracy (art. 108). Pracodawca ma prawo dać pracownikowi karę pieniężną, upomnienie, a nagana w ostateczności.
Kara upomnienia i nagana dla pracownika a jest stosowana, jeśli nie przestrzega on:
- organizacji i porządku w procesie pracy,
- przepisów bhp lub przeciwpożarowych,
- ustalonego sposobu potwierdzania obecności w pracy i usprawiedliwiania nieobecności.
Karę finansową otrzymuje się za:
- ignorowanie przepisów bhp lub ppoż.,
- stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości,
- picie alkoholu w miejscu pracy,
- nieuzasadnione opuszczenie stanowiska pracy.
Łamanie przepisów bhp – kara dla pracodawcy i/lub przełożonego
Pracownik ma prawo do wykonywania pracy w warunkach, które nie zagrażają jego zdrowiu i życiu. Ignorowanie przepisów bhp przez pracodawcę stanowi naruszenie praw pracowniczych (art. 283 kodeksu pracy). Ze względu na takie działania zatrudniający może zostać obciążony karą grzywny w wysokości od 1.000 do 30.000 tysięcy zł. Za rażące naruszenia (art. 220-221 kodeksu karnego) zasad bezpieczeństwa pracodawca ponosi odpowiedzialność karną. Maksymalny wymiar kary to 3 lata pozbawienia wolności. Wyrok może zostać skrócony do roku, jeśli zaniedbania były nieumyślne. Czasami sąd decyduje się na ograniczenie wolności lub nałożenie kary grzywny.
Pracodawca ma obowiązek zawiadamiać odpowiednie organy o wypadkach przy pracy lub chorobach zawodowych pracowników. Za zatajenie takich informacji grozi grzywna w wysokości 180 dziennych stawek, a nawet kara ograniczenia wolności. Pracownik, który uległ wypadkowi przy pracy, ma prawo wystąpić o odszkodowanie z powództwa cywilnego. Obowiązki pracodawcy zostały szczegółowo opisane tutaj: https://www.pip.gov.pl/pl/bhp/wypadek-przy-pracy/wypadki-zwiazane-z-praca/6454,wypadek-przy-pracy-omowienie.html#.