Pracujący ojciec może skorzystać z części urlopu macierzyńskiego pod warunkiem, że matka jest aktywna zawodowo i wykorzystała co najmniej 14 z 20 tygodni urlopu. Prawo do wolnych dni przysługuje też m.in. wtedy, gdy pracownica przebywa w szpitalu.
Macierzyński dla ojca – warunki
W większości przypadków ojciec może przebywać na urlopie macierzyńskim tylko wtedy, gdy ten przywilej przysługuje matce dziecka. Aby móc korzystać z płatnego urlopu należnego w związku narodzinami dziecka, trzeba podlegać ubezpieczeniu społecznemu w razie choroby i macierzyństwa. Jeśli kobieta nie jest aktywna zawodowo lub wykonuje obowiązki na podstawie umowy o dzieło, ojcu nie należą się dodatkowe uprawnienia. W takiej sytuacji ma on prawo do dwutygodniowego urlopu ojcowskiego.
Mężczyzna może wnioskować o urlop macierzyński, jeśli matka dziecka -podlegająca ubezpieczeniu społecznemu w razie choroby i macierzyństwa - wykorzysta co najmniej 14 tygodni urlopu. W tym celu powinien złożyć wniosek do swojego pracodawcy. Trzeba to zrobić co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem przerwy w pracy. Zatrudniający nie może odrzucić prośby pracownika. Musi wystawić zaświadczenie będące potwierdzeniem udzielenia urlopu. Matka ma obowiązek dostarczyć swojemu pracodawcy ten dokument - wraz z napisanym przez siebie oświadczeniem o rezygnacji z pozostałej części urlopu.
Hospitalizacja lub śmierć matki a urlop macierzyński
Ojciec ma prawo wykorzystać część urlopu macierzyńskiego także wtedy, gdy matka przebywa w szpitalu. Jest to dopuszczalne najwcześniej po 8 tygodniach od rozpoczęcia urlopu przez pracownicę. Dni wolne przysługują w wymiarze odpowiadającym okresowi hospitalizacji. W przypadku śmierci matki w trakcie urlopu macierzyńskiego - ojciec ma prawo do wykorzystania pozostałych wolnych tygodni.
Przejęcie urlopu jest dopuszczalne również w takich sytuacjach, jak:
- porzucenie dziecka przez pracownicę, o ile nastąpi ono w trakcie urlopu macierzyńskiego;
- rezygnacja z podstawowego urlopu macierzyńskiego przez zatrudnioną, która posiada orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji.
W takich przypadkach urlop przysługuje niezależnie od tego, czy matka była objęta ubezpieczeniem chorobowym.
Dodatkowe urlopy dla ojców
Obecnie rodzice nie mają prawa do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, ale mogą korzystać z urlopu rodzicielskiego, którego wymiar to 32 tygodnie (przy jednym dziecku) lub 34 tygodnie (w przypadku ciąży mnogiej). Pracująca matka i ojciec mogą przebywać na urlopie pojedynczo lub jednocześnie. Gdy robią to w tym samym czasie, każdemu z nich przysługuje po 16 lub 17 tygodni. Urlop rodzicielski może być podzielony na części. 16 z 32 wolnych tygodni można wykorzystać do chwili, gdy dziecko ukończy 6. rok życia.
Zarówno ojciec, jak i matka mają również prawo do urlopu wychowawczego. Jedno z nich może wykorzystać maksymalnie 35 z 36 miesięcy. Co najmniej 1 miesiąc przysługuje drugiemu rodzicowi. Matka lub ojciec mogą korzystać także ze zwolnienia od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem, które nie ukończyło 14. roku życia. Wymiar czasu wolnego to 2 dni lub 16 godzin.