Rodzaje zatrudnienia pracownika można podzielić na dwie kategorie: umowy zawierane na podstawie przepisów kodeksu pracy (umowa o pracę) oraz umowy cywilnoprawne (umowa-zlecenie, umowa o dzieło, umowa agencyjna). Sprawdź, jakie różnice występują pomiędzy formami zatrudnienia.
Umowa o pracę
Istnieje kilka rodzajów umów o pracę:
Podczas okresu próbnego mamy prawo do wynagrodzenia, zwolnienia chorobowego oraz urlopu wypoczynkowego. Przysługuje nam również okres wypowiedzenia. Jego długość jest uzależniona od czasu, na jaki została zawarta umowa.
- Umowa na czas określony
Pracując na podstawie umowy terminowej, mamy prawo do płatnego zwolnienia, urlopu itd. Okres wypowiedzenia trwa tyle, co w przypadku umowy zawartej na czas nieokreślony, tzn. 2 tygodnie, 1 miesiąc lub 3 miesiące. Umowa na czas określony może być zawierana trzykrotnie, na łączny okres, który nie przekracza 33 miesięcy.
Wypowiadając umowę na czas nieokreślony, pracodawca musi wskazać powód zwolnienia – w przypadku umów terminowych nie ma takiego obowiązku. Zatrudniający nie może zwolnić nas dyscyplinarnie bez konsultacji z organizacją związkową, która działa w zakładzie pracy.
- Umowa na zastępstwo
Praca na podstawie umowy na zastępstwo zapewnia nam prawa, jakie wiążą się z wykonywaniem obowiązków na podstawie umowy na czas określony. Możemy korzystać z płatnego zwolnienia chorobowego i urlopu. Przysługuje nam również okres wypowiedzenia.
- Stosunek pracy na podstawie mianowania
Pracownicy, którzy są zatrudnieni na podstawie mianowania to m.in.: sędziowie, nauczyciele akademiccy i urzędnicy. Dodatkowe uprawnienia, jakie im przysługują, wynikają z różnych ustaw. Do stosunku pracy na podstawie mianowania odnoszą się przepisy kodeksu pracy dotyczące umów na czas nieokreślony.
- Stosunek pracy na podstawie powołania
Umowa zawierana na podstawie powołania obowiązuje przez czas nieokreślony. Można w każdej chwili odwołać pracownika, nie podając przyczyny. W okresie wypowiedzenia przysługuje wynagrodzenie.
- Stosunek pracy na podstawie wyboru
Umowa ulega rozwiązaniu z chwilą wygaśnięcia mandatu, dlatego stosunek pracy na podstawie wyboru przypomina umowę o pracę zawartą na czas określony. Osobie, która jest zatrudniona na podstawie wyboru, przysługują wszystkie prawa pracownika.
Umowa-zlecenie
Wykonując obowiązki na podstawie umowy-zlecenie, możemy korzystać ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, takich jak zasiłek chorobowy czy macierzyński. Nie mamy prawa do urlopu, ale możemy wynegocjować płatną przerwę w pracy.
Umowa o dzieło
Pracując na podstawie umowy o dzieło, mamy prawo samodzielnie określić, gdzie i jak długo chcemy pracować. Nie musimy wypełniać poleceń zamawiającego. Nie może on sprawować stałego nadzoru nad naszą pracą.
Umowa agencyjna
Osoba, która pracuje na podstawie umowy agencyjnej, korzysta z ochrony wynagrodzenia. Agent może domagać się zwrotu niezbędnych wydatków poniesionych w związku z realizacją zlecenia. Pracując na podstawie umowy agencyjnej, możemy korzystać z płatnej przerwy w pracy, o ile ustalimy to ze zleceniodawcą.