Napływ uchodźców do naszego kraju, związany z rosyjską agresją na Ukrainę, wyzwolił w Polakach niespotykane pokłady empatii. Wszyscy staramy odnaleźć się w nowej sytuacji i wesprzeć – chociaż dobrym słowem – przyjezdnych, okazać im solidarność i swoje dobre chęci. Wiele osób nie wie jednak, co realnie może zrobić. Poniżej przedstawiamy krótkie kompendium dotyczące tego, jak Ty – Polak i pracownik – możesz przyczynić się do poprawy sytuacji tysięcy ludzi przybywających do Polski. Ponieważ naszą specjalnością są tematy związane z pracą, to właśnie na nich skupiamy się najbardziej. Znajdziesz tu jednak informacje dotyczące także innych dziedzin.
Od momentu wybuchu wojny monitorujemy sytuację i na bieżąco staramy się odpowiadać na najczęstsze pytania. Stworzone przez nas artykuły zebraliśmy w jednym miejscu – dopóki pomoc jest potrzebna, będziemy aktualizować naszą bazę wiedzy.
Co znajdziesz w artykule:
• Wsparcie emocjonalne – podstawy, które budują solidarność
• Wsparcie rzeczowe i finansowe – pomoc na każdą kieszeń
• Pomoc w transporcie i zakwaterowaniu – dla tych, którzy mają zasoby
• Wsparcie informacją i dobrą radą
• Wsparcie w poszukiwaniu zatrudnienia – oferta Pracuj.pl
Pamiętaj! Staramy się, aby dostępne tu informacje były aktualne i wyczerpywały temat. Sytuacja na granicy – a wraz z nią i przepisy – będą się jednak zmieniać, dlatego wszystkie informacje warto potwierdzać u źródła.
Wsparcie emocjonalne – podstawy, które budują solidarność
To najtańszy i najprostszy sposób wsparcia. Pojawia się w pierwszym odruchu, gdy docierają do nas złe informacje i czujemy potrzebę zamanifestowania swojego sprzeciwu wobec agresji albo poparcia dla sprawy. Wsparciem emocjonalnym będzie więc ustawienie odpowiedniej nakładki na zdjęciu profilowym w mediach społecznościowych, wywieszenie ukraińskiej flagi za oknem, udostępnianie postów. Takie działania – mimo że nie mają realnego przełożenia na sytuację uchodźców czy wojnę – dają poczucie wspólnoty, ale i zachęcają innych. Im więcej osób wspiera tę samą sprawę i otwarcie o tym mówi, tym więcej zaczyna w nią wierzyć i się angażować. Wykonanie symbolicznego gestu jest wsparciem emocjonalnym dla poszkodowanych: pokazuje, że inni są po ich stronie.
Podobny wydźwięk ma udział w protestach i manifestacjach. Dołączenie do pikiety przed ambasadą albo w centralnym punkcie miasta nie będzie mieć bezpośredniego wpływu na sytuację Ukraińców. Im więcej jednak ludzi się pojawi, tym większy nacisk na rządzących, by przejęli się sprawą – i tym większe poczucie wspólnoty. A to ono bardzo często napędza do konkretnego działania.
Więcej informacji o kwestiach psychologicznych, w tym jak radzić sobie z lękiem, znajdziesz tutaj: Jak radzić sobie z emocjami w czasie kryzysu wojennego, by być wsparciem dla siebie i innych?
Dobre wsparcie to takie, które opiera się na solidnych podstawach. Jak nie dać się nabrać na krążące po sieci fake newsy dotyczące wojny w Ukrainie i nie tylko, sprawdzisz w artykule Fake news – jak odróżnić go od prawdy?
Jak mówić o sytuacji za naszą wschodnią granicą, by nikogo niepotrzebnie nie ranić i samą postawą okazać solidarność, dowiesz się z tego tekstu: „Na Ukrainie” czy „w Ukrainie” – jak rozmawiać o wojnie, by nie ranić?
Wsparcie rzeczowe i finansowe – pomoc na każdą kieszeń
Jeśli chcesz pomóc i dać coś od siebie, najprostsze – ale nie najmniej ważne! – jest wsparcie finansowe i rzeczowe. Początkowy szok związany z rosyjską agresją zbrojną i nagłym napływem uchodźców przez granicę polsko-ukraińską spowodował pojawienie się tysięcy zbiórek rzeczowych. Potrzebne było wszystko: począwszy od żywności, przez artykuły higieniczne i leki, po zabawki i ubrania. W drogeriach zabrakło towarów na półkach, sklepy sportowe wyprzedały karimaty i śpiwory, a pod aptekami ustawiały się kolejki, bo wszyscy chcieli pomóc.
W tej chwili – gdy sytuacja nieco okrzepła – warto zdać sobie sprawę, że najlepsza pomoc to ta celowana. Dlatego jeśli chcesz zrobić zakupy, to znajdź organizację, punkt pomocowy czy po prostu konkretne osoby, które potrzebują konkretnych rzeczy i odpowiedz na ich zapotrzebowanie. Jeśli proszą o nową pościel, nie przynoś starych poszewek, których szkoda Ci wyrzucić. Jeśli zbierane są zimowe kurtki, nie oferuj letnich sukienek. Pomaganie to nie wyścig, kto da więcej, ale przede wszystkim ciężka praca. W mediach społecznościowych powstało wiele grup, w których można się dzielić informacjami, oferować pomoc i odpowiadać na prośby.
W wielu przypadkach najlepszą opcją jest zrobienie przelewu wybranej organizacji. Sporo osób decyduje się na wzięcie udziału w zbiórkach rzeczowych, bo w ten sposób czują, że angażują się bardziej niż przy prozaicznym robieniu przelewu. Bardzo często jednak więcej sensu ma właśnie wpłata pieniędzy na zweryfikowaną zbiórkę (to ważne – unikaj zbiórek utworzonych przez ludzi, o których nic nie wiesz. Aktualna sytuacja to niespotykany zryw solidarności – niektórzy niestety starają się wykorzystać to w złym celu). Organizacje humanitarne mają sprawdzone sposoby działania, wiedzą, gdzie pieniądze przydadzą się najbardziej oraz jak wydać najlepiej i najbardziej efektywnie. Wreszcie – jeśli robią zakupy hurtowe, mogą wynegocjować spore zniżki, dzięki czemu za tę samą kwotę kupią więcej rzeczy.
Aby lepiej dogadać się z uchodźcami, warto znać parę słów w języku ukraińskim. Ściągę dotyczącą tamtejszego alfabetu i podstawowych zwrotów znajdziesz w artykule Alfabet ukraiński i podstawowe zwroty po ukraińsku, które warto znać.
Chciałbyś pomóc, dołączając do hakerów z grupy Anonymous? Sprawdź, czy to możliwe!
Pomoc w transporcie i zakwaterowaniu – dla tych, którzy mają zasoby
Jeśli myślisz o tym, by pojechać na granicę i tam pomóc, upewnij się, że takie wsparcie jest potrzebne. Sytuacja ciągle się zmienia, ale już od kilku dni koordynację przejęły samorządy i organizacje pozarządowe. Osoby przekraczające granicę są rozwożone po punktach recepcyjnych w pobliskich miastach, gdzie dopełniane są wszelkie formalności, a dopiero stamtąd uchodźcy ruszają w świat. Duża część jest odbierana przez bliskich, inni wsiadają w pociągi lub bezpłatne autokary rozwożące ich po kraju.
Z kolei jeśli masz na to zasoby, możesz przyjąć uchodźców pod swój dach. Jedni oferują pokój w domu, inni – całe mieszkanie. To bardzo hojna oferta, warto ją jednak dokładnie przemyśleć. Nie wiadomo, ile miesięcy czy lat potrwa wojna. Uchodźcy są wykończeni, zazwyczaj bez pieniędzy, często bez znajomości języka. Stopniowo będą uczyć się żyć w polskiej rzeczywistości – jednym pójdzie to lepiej, innym gorzej. Musisz więc mieć pewność, że zdołasz zaopiekować się nimi i udzielić schronienia na dłużej niż tydzień czy dwa. Formularz, w którym możesz zgłosić chęć przyjęcia uchodźców, znajdziesz w internecie.
Wsparcie informacją i dobrą radą
Wielu Ukraińców, którzy w ostatnich dniach przyjechali do Polski, nie zna języka, nie ma tu bliskich i potrzebuje pomocy w zorganizowaniu sobie życia na nowo. Dlatego jeśli spotkasz taką osobę, warto wiedzieć, gdzie szukać informacji na podstawowe tematy: związane ze zdrowiem, pracą, placówkami opiekuńczymi dla dzieci i tym podobne. Być może w Twojej firmie już pojawili się pracownicy z Ukrainy, być może pojawią się wkrótce. Nie wszyscy będą w stanie sami zdobyć te informacje i odnaleźć się w gąszczu przepisów nowej specustawy. Możesz więc zaoferować wsparcie. Poniżej przekazujemy pigułkę wiedzy na najważniejsze tematy:
- Ukraińscy uchodźcy mają prawo do darmowego transportu pociągami na terenie całego kraju i na trasie Polska-Niemcy, a także niektórymi promami do Szwecji. W wielu miastach do 31 marca bezpłatna jest również komunikacja miejska.
- NFZ zdecydował o tym, że każdy obywatel Ukrainy, który przekroczył granicę po 24 lutego 2022 roku, ma prawo do bezpłatnej opieki medycznej. Pakiet dla pacjentów przybyłych z Ukrainy przygotowały także prywatne placówki, m.in. Centrum Medyczne Damiana i Lux Med.
- Sieci komórkowe zaoferowały uchodźcom polskie karty SIM z pakietami darmowych minut na rozmowy do Ukrainy. Można je otrzymać w punktach recepcyjnych, na dworcach oraz w sklepach w miejscowościach przygranicznych (Żabkach, kioskach RUCH-u).
- Wiele żłobków i przedszkoli – zarówno państwowych, jak i prywatnych – wygospodarowało miejsca dla ukraińskich maluchów. Dzieci w wieku szkolnym bez zbędnych formalności mogą rozpocząć naukę w szkole, w rejonie której mieszkają.
Obszerne omówienie specustawy znajdziesz tutaj: Specustawa – jak Polska będzie wspierać uchodźców z Ukrainy?
Znajomy Ukrainiec potrzebuje pomocy prawnej? Sprawdź, gdzie się po nią zgłosić: Pomoc prawna dla uchodźców z Ukrainy – gdzie jej szukać?
Dowiedz się, czy osoba z ukraińską maturą może studiować bezpłatnie w Polsce
Sprawdź, na jakich zasadach ukraińscy studenci i pracownicy naukowi mogą przenieść się na polskie uczelnie: Studenci z Ukrainy – czy mogą kontynuować naukę w Polsce?
Wsparcie w poszukiwaniu zatrudnienia – oferta Pracuj.pl
Jako Grupa Pracuj wspieramy Ukrainę finansowo, ale działamy przede wszystkim w dziedzinie, na której znamy się najlepiej – w tematach związanych z zatrudnieniem.
Uruchomiliśmy serwis, w którym znalazły się teksty ze wskazówkami zawodowymi w języku ukraińskim: „Porady” w języku ukraińskim
Stworzyliśmy artykuł, w którym podpowiadamy, jak wesprzeć znajomych Ukraińców w poszukiwaniu pracy: Praca dla Ukraińców – jak pomóc uchodźcom w jej znalezieniu?
Przygotowaliśmy zestaw wskazówek, jakich możesz udzielić Ukraińcom, którzy przygotowują się do rozmowy kwalifikacyjnej w Polsce: Twój kolega lub koleżanka z Ukrainy idzie na rozmowę o pracę? Sprawdź, jak możesz pomóc!