Obowiązkiem pracownika jest wykonywanie poleceń służbowych. Zlecenia, które dotyczą np. zrobienia zakupów dla szefa lub odebrania dziecka z przedszkola, nie wynikają z umowy i nie musisz ich realizować. Jednak bezzasadna odmowa wykonania polecenia służbowego może zakończyć się zwolnieniem dyscyplinarnym.
Obowiązki służbowe
Rodzaj wykonywanych w pracy zadań określa umowa podpisana z pracodawcą. W dokumencie powinny być wymienione czynności, które są obowiązkiem pracownika, m.in.:
- staranna oraz sumienna praca;
- stosowanie się do poleceń służbowych;
- wykonanie obowiązków osobiście - w przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Osoby pracujące w ramach umowy-zlecenia mogą zlecić wykonanie zadań służbowych innej osobie. Wyjątek stanowi odpowiedni zapis w zawieranej z pracodawcą umowie.
Gdy obowiązki nie zostały wymienione w umowie, to mogą zostać doprecyzowane ustnie lub przedstawione w odrębnym dokumencie firmy.
Oto przykładowe obowiązki pracownika, które wynikają z zawartej z pracodawcą umowy:
- obsługa klientów firmy;
- przygotowywanie raportów na koniec każdego miesiąca;
- planowanie dostaw towaru;
- nadzorowanie pracy praktykantów.
5 przypadków, kiedy nie trzeba wykonywać polecenia przełożonego
Polecenia służbowe
Polecenia służbowe muszą dotyczyć pracy; nie powinny być sprzeczne z umową o zatrudnieniu lub niezgodne z przepisami prawa. Oto przykładowe zadania, z jakimi możesz spotkać się w pracy:
- polecenia dotyczące odpowiedniego ubioru do pracy – szef ma prawo zwrócić Ci uwagę na niestosowny strój i/lub dopasowanie go do pełnionego w firmie stanowiska. W przypadku pracownika banku niezbędna będzie koszula, a recepcjonistka w salonie SPA powinna nosić fartuch;
- polecenia dotyczące uczesania – spięte włosy to częsty wymóg bezpieczeństwa i higieny pracy m.in. na halach produkcyjnych i na stanowisku magazyniera;
- polecenie przygotowania dodatkowych dokumentów – pracodawca może zlecić Ci utworzenie raportów uzupełniających lub szczegółowych analiz, które są potrzebne pozostałym działom firmy.
Zlecone przez pracodawcę polecenia nie powinny tworzyć nowych obowiązków dla pracownika.
Osoba zatrudniona ma prawo odmówić wykonania czynności, która:
- łamie przepisy – pracodawca nakazał Ci stworzenie umowy dla klienta, która jest niezgodna z przepisami prawa? Masz prawo odmówić wykonania polecenia i zgłosić ten fakt odpowiednim organom ścigania;
- jest niezgodna z Kodeksem pracy – kobiety ciężarne mogą odmówić dźwigania w pracy ciężkich przedmiotów, a rodzice dzieci w wieku do 4 lat mogą odmówić udziału w wyjeździe służbowym. Bez konsekwencji dla zatrudnienia czy otrzymywanego wynagrodzenia;
- nie ma związku z pracą – np. Twój szef zlecił Ci umycie swojego auta, mimo że jesteś zatrudniony na stanowisku asystenta i na co dzień pracujesz w biurze;
- polecenie narusza zasady współżycia społecznego – pracownik może odmówić pracy w przypadku czynności wymagających odpowiednich zdolności psychofizycznych lub posiadania odpowiednich kwalifikacji. Przykładowo, bez prawa jazdy nie podwieziesz przełożonego na spotkanie, a gdy stan Twojego zdrowia Ci na to nie pozwala – nie będziesz mógł dźwigać ciężkich kartonów.