Urlop macierzyński to przerwa w aktywności zawodowej spowodowana urodzeniem dziecka - przysługuje kobietom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. W tym okresie matka ma prawo do zasiłku macierzyńskiego. Jego wysokość zależy m.in. od tego, czy dana osoba zamierza skorzystać również z urlopu rodzicielskiego.
Urlopy dla rodziców – statystyki
W styczniu 2018 r. ponad 291,1 tys. uprawnionych osób przebywało na urlopach przysługujących rodzicom, a więc: macierzyńskim, rodzicielskim, ojcowskim i wychowawczym. W pierwszym roku życia dziecka matka, która jest aktywna zawodowo, ma prawo do 20-tygodniowego urlopu macierzyńskiego i 32-tygodniowego urlopu rodzicielskiego.
Urlopy dla rodziców - statystyki
Urlop macierzyński – kalkulator
Pracownica, która urodziła dziecko, może skorzystać z wolnych tygodni przeznaczonych na opiekę nad córką lub synem. Wymiar urlopu macierzyńskiego zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i wynosi:
- 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
- 31 tygodni – w przypadku urodzenia dwojga dzieci,
- 33 tygodni – w przypadku urodzenia trojga dzieci,
- 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworga dzieci,
- 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej dzieci.
Przez cały okres urlopu matka podlegająca obowiązkowemu lub dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu ma prawo do zasiłku macierzyńskiego.
Wysokość świadczenia w ciągu pierwszych 20 tygodni wynosi 100% podstawy. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres 12 miesięcy poprzedzających narodziny dziecka. Jeśli matka była zatrudniona krócej niż rok, bierze się pod uwagę pensje wypłacone za pełne przepracowane miesiące.
Zasiłek macierzyński przysługuje w wysokości:
- 100% podstawy w czasie urlopu macierzyńskiego i 60% podstawy w czasie urlopu rodzicielskiego, jeśli matka nie złoży do 21 dni od porodu wniosku o zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego;
- 80% podstawy przez cały okres zasiłkowy, jeśli w ciągu 21 dni po porodzie pracownica złoży stosowny wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego po urlopie macierzyńskim.
Jak ustalić wymiar świadczenia? Pomocnym narzędziem może być kalkulator urlopu macierzyńskiego.
Urlop rodzicielski – kalkulator
Wymiar urlopu rodzicielskiego, tak jak urlopu macierzyńskiego, zależy od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Matka lub ojciec ma prawo do 32 wolnych tygodni w przypadku narodzin jednego dziecka lub do 34 tygodni – w przypadku narodzin dwojga albo więcej dzieci. Przez cały okres przysługuje zasiłek macierzyński, którego wysokość zależy od terminu, w jakim zadeklarowałeś chęć skorzystania z urlopu rodzicielskiego.
Rodzice mogą korzystać z urlopu jednocześnie (wtedy każdemu przysługuje odpowiednio po 16-17 tygodni) lub oddzielnie. Ważne, by jego łączny wymiar nie przekroczył 32 lub 34 tygodni. Urlop rodzicielski można wykorzystać w całości lub w częściach. Należy zrobić to, zanim dziecko ukończy 6 lat.
Zasiłek macierzyński – wymagane dokumenty
Aby pobierać zasiłek macierzyński, trzeba dostarczyć wymagane dokumenty do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych:
- zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu - jeśli zamierza się korzystać z urlopu przed narodzinami dziecka;
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (można też dostarczyć kopię, o ile pracodawca lub ZUS potwierdzi jej zgodność z oryginałem) – jeśli zamierza się pobierać świadczenie po narodzinach dziecka;
- wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okresy poszczególnych urlopów (macierzyńskiego i rodzicielskiego) wraz z oświadczeniem matki o tym, że ojciec nie będzie pobierał zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony jako urlop rodzicielski - jeśli świadczenie ma wynosić 80% podstawy przez cały okres;
- pracodawca uzupełnia dodatkowo zaświadczenie ZUS Z-3 i przekazuje je do ZUS wraz z wyżej wymienionymi dokumentami.
https://porady.pracuj.pl/kto-wyplaca-zasilek-macierzynski/
Co warto wiedzieć o urlopie macierzyńskim?
Podstawowa wiedza z zakresu prawa pracy przydaje się w różnych sytuacjach. Im większa świadomość, tym większy spokój przyszłego rodzica. Oto kilka kluczowych faktów, o których warto pamiętać w kontekście urlopu macierzyńskiego:
- Pracująca matka zyskuje ochronę
Pracownica, która spodziewa się dziecka lub je urodziła, korzysta ze specjalnej ochrony prawnej. Pracodawca nie może np. przerwać urlopu macierzyńskiego. Takie uprawnienie przysługuje mu w przypadku urlopu wypoczynkowego. - Urlop macierzyński jest obowiązkowy
Matka nie może zrezygnować z urlopu macierzyńskiego i powrócić do pełnej aktywności zawodowej np. w ciągu kilku dni od narodzin dziecka. Musi wykorzystać co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Warunkiem szybszego powrotu do pracy jest przejęcie pozostałej części urlopu przez ojca. - Nie trzeba składać wniosku, by skorzystać z urlopu macierzyńskiego
Urlop macierzyński przysługuje automatycznie, jednak należy poinformować swojego pracodawcę o przebytym porodzie. Złożenie wniosku staje się konieczne, gdy pracownica zamierza skorzystać z części urlopu macierzyńskiego jeszcze przed narodzinami dziecka. Wówczas do wniosku należy dołączyć zaświadczenie od lekarza o terminie porodu. Rozpoczęcie urlopu jest możliwe nie wcześniej niż 6 tygodni przed wyznaczoną datą porodu. - Zasiłek macierzyński przysługuje także zleceniobiorcom
Prawo do zasiłku macierzyńskiego mają również osoby pracujące na podstawie umów-zleceń. Warunkiem otrzymywania świadczenia jest opłacanie składki chorobowej, dobrowolnej w przypadku zleceniobiorców. - W czasie urlopu przysługuje ochrona przed wypowiedzeniem
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie, gdy pracownica korzysta z urlopu macierzyńskiego lub nie jest obecna z innej, usprawiedliwionej przyczyny (choroba, urlop wypoczynkowy itd.). Wyjątek stanowią sytuacje, gdy powody zwolnienia są po stronie zatrudniającego (upadłość lub likwidacja zakładu pracy) lub gdy istnieją przesłanki do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. - Umowa zawarta na czas określony jest przedłużana do dnia porodu
Jeśli termin wygaśnięcia umowy przypada po upływie trzeciego miesiąca ciąży, to ulega ona przedłużeniu do dnia porodu. Po narodzinach dziecka matka ma prawo do zasiłku macierzyńskiego. - Śmierć dziecka skutkuje skróceniem urlopu macierzyńskiego
Matka może skorzystać z 8-tygodniowego urlopu macierzyńskiego, gdy dziecko urodziło się martwe lub zmarło w ciągu 8 tygodni od daty porodu. Jeśli zgon nastąpił po upływie tego czasu, kobiecie przysługuje dodatkowo 7 dni urlopu macierzyńskiego.
https://porady.pracuj.pl/10-pytan-i-odpowiedzi-na-temat-urlopu-macierzynskiego/
Przejęcie urlopu macierzyńskiego przez ojca
Ojciec zatrudniony na podstawie umowy o pracę może skorzystać z części urlopu macierzyńskiego, o ile takie uprawnienie przysługuje matce dziecka i wykorzysta ona co najmniej 14 tygodni urlopu. Istnieją też wyjątki od tej reguły. Pracownik może rozpocząć urlop przed upływem 14 tygodni w sytuacji:
- śmierci matki,
- porzucenia dziecka przez matkę (jeśli nastąpi w trakcie urlopu macierzyńskiego),
- wydania orzeczenia o niezdolności matki do samodzielnej egzystencji (jeśli niezdolność powstała po porodzie),
- orzeczenia o niezdolności matki do samodzielnej egzystencji wydane przed porodem.
Praca w trakcie urlopu
Podjęcie aktywności zawodowej w trakcie urlopu macierzyńskiego nie zawsze skutkuje utratą zasiłku. Praca w tym okresie jest dopuszczalna, jeśli:
- wykonuje się ją na podstawie umów cywilnoprawnych (u dotychczasowego pracodawcy);
- nie uniemożliwia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
https://porady.pracuj.pl/urlop-macierzynski-a-praca-dodatkowa/
Urlop macierzyński po urodzeniu drugiego dziecka
Łączny wymiar urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego to w przybliżeniu rok. Po upływie tego czasu można rozpocząć urlop wychowawczy, trwający maksymalnie 3 lata. Jeśli w okresie tych 4 lat pracownica urodzi kolejne dziecko, to ponownie rozpoczyna urlop macierzyński. Wolne tygodnie przysługujące z tytułu urodzenia pierwszego dziecka nie przepadają. Można wykorzystać je po zakończeniu urlopów przysługujących po narodzinach kolejnego dziecka.
Otrzymanie zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy nie skutkuje przerwaniem urlopu macierzyńskiego. Jeśli młoda mama np. choruje na grypę, to w czasie choroby pobiera zasiłek macierzyński, a nie chorobowy.
Urlop macierzyński po raz drugi - sprawdź, co warto wiedzieć!
Co po urlopie macierzyńskim?
Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego pracownica może wrócić do pracy w pełnym wymiarze godzin lub rozpocząć urlop rodzicielski. W tym celu powinna złożyć wniosek. Oprócz danych pracownika i pracodawcy w dokumencie należy zawrzeć:
- miejscowość i datę,
- prośbę o udzielenie urlopu,
- imię i nazwisko dziecka,
- datę narodzin dziecka,
- daty rozpoczęcia i zakończenia urlopu
- oświadczenie o tym, że drugi rodzic zamierza lub nie zamierza korzystać z urlopu rodzicielskiego,
- podpis.
Jak napisać CV po urlopie macierzyńskim?
macierzyński to czas, który przeznacza się przede wszystkim na opiekę nad dzieckiem i przyzwyczajanie się do roli rodzica. Przerwa w pracy nie musi jednak oznaczać całkowitej rezygnacji z aktywności i rozwoju zawodowego. Młoda mama może pracować dorywczo lub uczyć się i rozwijać na inne sposoby, np. podczas kursów i szkoleń. Choć nie jest to proste, warto podjąć trud.
Po zakończeniu urlopu można wrócić do działalności wykonywanej dotychczas lub znaleźć nowe miejsce zatrudnienia. Szukanie pracy wymaga stworzenia lub zaktualizowania dokumentów rekrutacyjnych, np. CV.
Kilkuletnia przerwa w pracy – co dalej?
Najistotniejszym elementem życiorysu jest opis doświadczenia zawodowego. Choć rekruterzy zwracają uwagę na ciągłość zatrudnienia, nie warto ukrywać przerwy w karierze. Jeśli młoda mama postanowiła spędzić z dzieckiem kilka lat i zupełnie zrezygnować z aktywności zawodowej, to nie powinna zamieszczać w życiorysie nieprawdziwych informacji. Aby jednak nie koncentrować się na tym fakcie, można stworzyć CV funkcjonalne. W takim dokumencie nie ma układu chronologicznego, kładzie się nacisk przede wszystkim na umiejętności zawodowe.
Przed powrotem na rynek pracy dobrze jest odświeżyć i zaktualizować wiedzę fachową oraz posiadane kompetencje. Warto również ponownie przemyśleć swoje cele zawodowe i krótko je opisać w życiorysie. Zajmując się domem i wychowywaniem dzieci, można dodatkowo uzupełniać kwalifikacje, brać udział w szkoleniach, podejmować się dorywczych zleceń i szlifować znajomość języków obcych. Dzięki temu powrót do pełnej aktywności zawodowej będzie dużo łatwiejszy.
Powrót do zawodu
Przed powrotem do pracy należy uzupełnić zaległości informacyjne. W przypadku księgowej niezbędne jest zaznajomienie się z aktualnymi przepisami prawa podatkowego, nauczyciel powinien znać podstawę programową obowiązującą w danym roku szkolnym itd. Śledzenie branżowych nowinek pozwala poczuć się pewniej i ułatwia wdrożenie się w obowiązki. Może się też okazać, że konieczne będzie przeszkolenie lub udział w studiach podyplomowych. Powrót na rynek pracy wiąże się nie tylko z przygotowaniem zawodowym, ale też z udziałem w rozmowach kwalifikacyjnych – konieczne jest zaktualizowanie życiorysu, poznanie trendów rekrutacyjnych oraz możliwości oferowanych przez branżę. Aby porównać zarobki w zależności od rodzaju umowy i przeliczyć kwotę wynagrodzenia z brutto na netto lub z netto na brutto, można skorzystać z kalkulatora wynagrodzeń.