Profilaktyka w postaci serdeczności, lekarstwo o nazwie empatia, zrozumienie jako codzienna dawka wzmacniająca. Mając takie zasoby, łatwiej o efektywność i zadowolenie z pracy. O tym, jak przyjazne relacje lub ich brak wpływają na naszą codzienność, również zawodową, rozmawiamy z profesorem Piotrem Białowolskim z Akademii Leona Koźmińskiego, który wraz z zespołem polskich i amerykańskich naukowców zbadał związek między relacjami a zdrowiem psychicznym.
Analitycy, biostatystycy, eksperci od zdrowia publicznego, psychologowie i socjologowie z Akademii Leona Koźmińskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Harvarda przeanalizowali ankiety i dokumentację medyczną osób badanych. Do jakich wniosków doszli? Zapraszamy do lektury!
Dziś dużo mówi się o „epidemii samotności”. Samotność w rozumieniu izolacji, braku kontaktów międzyludzkich, ale też jako poczucie niezrozumienia. Jak to wpływa na naszą kondycję psychiczną?
Z przeprowadzonego przez nas badania wynika, że jakość więzi społecznych wyraźnie oddziałuje na sferę zdrowia psychicznego. Wnioski z analizy dokumentacji medycznej jasno wskazują na zależność między kontaktami międzyludzkimi a klinicznie diagnozowanymi zaburzeniami. Osamotnienie podnosi ryzyko zachowania na depresję o ponad 30 procent, a lęku o 21 procent. Może być też źródłem innych zaburzeń psychicznych. W znaczący sposób wpływa na jakość naszego życia, funkcjonowanie w świecie, postrzeganie samego siebie i na nasze poczucie własnej wartości.
Samotność w pracy - znak czasów?
Co zatem mówią statystyki na temat przyjaznych, pełnych zaufania relacji rodzinnych, przyjacielskich, zawodowych?
Analiza poszczególnych składowych więzi społecznych – takich jak satysfakcja z relacji, zrozumienie czy częstotliwość poczucia osamotnienia – pokazuje, że te elementy, które odnoszą się do relacji osobistych, wiążą się zarówno z ryzykiem depresji, jak i wystąpienia stanów lękowych. Jeśli natomiast mówimy o relacjach na poziomie grupy, wspólnoty, to widoczne jest zwiększone ryzyko depresji. Dbanie o serdeczne więzi, dające poczucie bezpieczeństwa psychologicznego, może wpłynąć na poprawę samopoczucia i stanu zdrowia psychicznego. U badanych, którzy zgadzali się ze stwierdzeniami "ludzie wokół ufają mi”, "ludzie wokół ufają sobie i szanują się nawzajem" oraz "czuję więź ze społecznością wokół mnie", stwierdzono obniżone ryzyko klinicznej diagnozy depresji. Jeśli relacje z otoczeniem ulegają poprawie, to ryzyko depresji zmniejsza się o 27 proc., a stanów lękowych o 18 proc. Ogromne znaczenie ma poczucie bycia zrozumianym, wysłuchanym, akceptowanym – osoby, które uważają, że jest ktoś, kto je rozumie, rzadziej są narażone na zachorowanie na depresję – ryzyko jej zdiagnozowania spada o 17 proc.
Depresja - choroba XXI wieku i temat tabu w pracy
Jak środowisko pracy oddziałuje na relacje w domu?
Badania pokazują, że jeśli istnieje konflikt między miejscem pracy a życiem zawodowym, to widoczny jest wpływ na produktywność zatrudnionych. Jeśli pracownik czuje, że firma zapewnia mu elastyczność i wsparcie oraz umożliwia dbanie o równowagę między sferą prywatną i zawodową, to zwiększa to jego efektywność pracy. Z drugiej strony – relacje prywatne również mogą rzutować na samopoczucie pracownika w miejscu pracy. To ważne, by zatrudniony miał poczucie, że udaje mu się godzić obowiązki rodzinne z zawodowymi.
Emocje w pracy. Dlaczego warto nad nimi panować?
Relacje z ludźmi to nie tylko sfera prywatna, ale też świat pracy, w którym spędzamy mnóstwo czasu. Czy firmy rzeczywiście dbają o ten aspekt?
Różnie to wygląda w różnych organizacjach. Dużo zależy od wartości firmowych, kultury organizacyjnej, panującej atmosfery i postawy liderów, menedżerów. Czasem funkcjonuje mylne przekonanie, że rozwijanie relacji może spowodować spadek efektywności w pracy, rozproszenie uwagi, dekoncentrację, spowolnienie działań. Skupianie się wyłącznie na celach biznesowych i wynikach pracy jest jednak krótkowzroczną strategią. Zarówno badania, jak i życiowe obserwacje wyraźnie pokazują, że dobre, serdeczne relacje z innymi mogą sprzyjać lepszej jakości pracy. Jeśli ludzie mają poczucie przynależności do zespołu, dobrze się czują w firmie, znajdują wspólne tematy i wartości, wiedzą, że mogą liczyć na wsparcie innych, są doceniani i zauważani, wówczas znajduje to też odzwierciedlenie w ich zaangażowaniu, motywacji do działania, a w efekcie – w wynikach pracy. Warto więc pamiętać, że dbanie o relacje i integrację zespołu leży w interesie tak naprawdę wszystkich – pracodawców, menedżerów, pracowników. To, jak czujemy się wśród ludzi, może pośrednio lub bezpośrednio wiązać się z takimi kwestiami jak absencje chorobowe, rotacja w firmie, poziom motywacji i satysfakcji zawodowej. Dlatego tak istotne jest, by znaleźć czas na rozmowę, doceniać się nawzajem, wspólnie świętować mniejsze i większe sukcesy, okazywać sobie zrozumienie i empatię.
Pracujesz zdalnie? Sprawdź, jak zadbać o porozumienie w domu
W warunkach pracy zdalnej budowanie poczucia przynależności bywa jednak trudniejsze...
Tak, ale nie jest to niemożliwe. Warto wdrożyć dobre praktyki związane z komunikacją i spotkaniami online, tak by nikt nie czuł się wyizolowany. Powinniśmy dbać o kontakty w firmie, niezależnie od tego, czy pracujemy stacjonarnie, hybrydowo czy zdalnie. Dzięki temu zyskujemy swego rodzaju poduszkę ochronną, zmniejszającą ryzyko obniżonego nastroju. Co ważne, nie chodzi tylko o to, by relacje po prostu były, ale szczególnie istotna jest też ich jakość. Powinny to być wartościowe, dające wzajemne korzyści relacje, dzięki którym możemy nie tylko porozmawiać na lekkie tematy, pośmiać się, zjeść wspólnie obiad w pracy czy wyjść razem na kawę, ale też żyć w przekonaniu, że możemy liczyć na współpracowników, mieć do nich zaufanie, przyjść z trudniejszą sprawą, poradzić się, uzyskać wsparcie w stresujących momentach, ale też uczyć się od siebie nawzajem i inspirować. Wiedząc, że otrzymamy szacunek, zaufanie i akceptację, zyskujemy poczucie bezpieczeństwa, bardzo potrzebne w dzisiejszych czasach.