Spodziewasz się dziecka, a mimo to pracodawca zleca Ci pracę w nadgodzinach lub nie pozwala korzystać z częstszych przerw? Takie przypadki można zgłaszać do Państwowej Inspekcji Pracy. Dowiedz się, jakie są prawa kobiet w ciąży w pracy, i zadbaj o swoje zdrowie oraz komfort.
W artykule wyjaśniamy:
• Co mówi Kodeks pracy o kobietach w ciąży?
• Jakie warunki pracy należy zapewnić przyszłym mamom i jak długo może trwać praca przy komputerze w ciąży?
• Na czym polega ochrona stosunku pracy i w jakich okolicznościach jest możliwe zwolnienie z pracy w ciąży?
Jaką ochronę zapewnia Kodeks pracy kobietom w ciąży?
Ciąża sprawia, że w pracy możesz korzystać ze szczególnych uprawnień, dotyczących np. ochrony przed zwolnieniem (art. 177) czy limitów czasu pracy (art. 178). Przysługują Ci również inne przywileje: nie pracujesz w szkodliwych warunkach (art. 176 § 1) oraz możesz wziąć dłuższe zwolnienie chorobowe, a także zwolnienie na czas badań lekarskich (art. 185 § 2). Za okres choroby przypadającej w okresie ciąży przysługuje Ci prawo do 100% wynagrodzenia (art. 92 § 1). Co jeszcze powinnaś wiedzieć na temat pracy w ciąży?
| Wynagrodzenie chorobowe w ciąży – ABC
Praca a ciąża – najczęstsze pytania
- Jak długo może pracować ciężarna?
Jeśli spodziewasz się dziecka, pracodawca nie może nakazać Ci wykonywania obowiązków w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Nie może również bez Twojej zgody delegować Cię poza stałe miejsce pracy. Zadania wymagające pozycji stojącej możesz wykonywać nie dłużej niż przez 3 godziny w ciągu zmiany roboczej. O zasadach dotyczących pracy przy komputerze w ciąży przeczytasz dalej.
- Czy praca w nocy w ciąży jest dopuszczalna?
W odniesieniu do ciężarnych obowiązuje bezwzględny zakaz pracy w porze nocnej (8 godzin pomiędzy 21.00 a 7.00). Jeśli jesteś zatrudniona np. w zakładzie produkcyjnym, w trybie trzyzmianowym, pracodawca powinien zmienić Twój harmonogram lub przenieść Cię na inne stanowisko. Jeśli nie jest to możliwe, musi zwolnić Cię z obowiązku świadczenia pracy (tzn. że nadal będziesz zatrudniona, ale nie będziesz musiała pracować). Gdyby w związku ze zmianami Twoje wynagrodzenie uległo zmniejszeniu, przysługuje Ci dodatek wyrównawczy pokrywający różnicę.
- Ile może trwać praca przy komputerze w ciąży?
Gdy zajmujesz stanowisko wyposażone w monitor, Twój dzień pracy może wynosić 8 godzin, ale po 50 minutach aktywności przy komputerze przysługuje Ci 10 minut przerwy. To dość istotna zmiana w przepisach, gdyż jeszcze przed 2018 rokiem praca przy komputerze w ciąży była dozwolona w wymiarze maksymalnie 4 godzin na dobę.
| 5 mitów na temat pracy w ciąży i po urodzeniu dziecka
- Czy kobieta w ciąży wykonuje każdy rodzaj pracy?
Szczególne prawa kobiet w ciąży w pracy polegają m.in. na ograniczeniu listy dozwolonych czynności. Dźwiganie, przebywanie w warunkach szkodliwych, praca stojąca wykonywana dłużej niż przez 3 godziny w ciągu zmiany roboczej – to przykładowe rodzaje aktywności wzbronionych kobietom w ciąży. Aby Cię chronić, pracodawca powinien zagwarantować Ci przeniesienie na inne stanowisko lub udzielić Ci zwolnienia od pracy, wypłacając wynagrodzenie. Czynności, których nie powinny wykonywać ciężarne, zostały wskazane w specjalnym rozporządzeniu Rady Ministrów.
- Jak długo ciężarna ma prawo przebywać na zwolnieniu chorobowym?
Okres zasiłkowy to najczęściej 182 dni. Ciężarne pracownice mogą pobierać świadczenie maksymalnie przez 270 dni, tzn. jeśli to konieczne – nawet przez cały okres ciąży. Gdy doświadczasz problemów zdrowotnych lub po prostu nie najlepiej się czujesz, możesz korzystać ze zwolnienia lekarskiego do dnia porodu.
| Uprawnienia pracownicy w ciąży
- Czy zwolnienie z pracy w ciąży jest możliwe?
Przepisy Kodeksu pracy zapewniają kobietom w ciąży szczególną ochronę stosunku pracy, co oznacza, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w okresie ciąży ani urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego czy wychowawczego. Wyjątkiem są przyczyny pozwalające rozwiązać umowę z winy pracownicy, sytuacja gdy pracownica jest zatrudniona na okres próbny nieprzekraczający miesiąca oraz wypowiedzenie wynikające z ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Warto też wiedzieć, że umowy na czas określony, których termin wygasa po zakończeniu 3. miesiąca ciąży, ulegają przedłużeniu do dnia porodu.
| W jakiej sytuacji ciąża nie chroni przed zwolnieniem z pracy?