Już pakujesz się do wyjścia z biura po i tak dłuższym niż przyjęto dniu pracy, a nagle do pokoju wpada szef, krzycząc "trzeba zrobić ten raport na jutro". No i zostajesz. Na kolejne 45 minut. Choć w duchu czujesz, że powinieneś był odmówić, powiedzieć, że nie możesz. Powinieneś być asertywny. Łatwo powiedzieć, trudniej zrobić.

– Moim problemem są nadgodziny. Jak powinno się rozmawiać z przełożonym, aby ich nie mieć? Ja nie potrafiłam się im przeciwstawić, a później wpadłam w pętlę, z której nie dało się wrócić. Chciałabym umieć rozmawiać z przełożony w sposób asertywny. Tak, by jasno przedstawić swoje zasady i ustalić pewne granice. Nie wiem jednak, jak się za to zabrać – pisze jedna z naszym Czytelniczek. Zatem dzisiaj kilka słów o asertywności.

Bardzo trudno jest zmienić swojego szefa i jego styl pracy. Masz jednak wpływ to no, jak pracujesz Ty sam. Tym bardziej, że codziennie wykonując przez 15 min pracę, która nie należy do naszych obowiązków, w skali roku tracisz aż 8 dni!

- Dlatego zawsze radzę, aby asertywność i asertywną odmowę traktować jak troskę o swój własny czas – mówi Bartłomiej Stolarczyk, coach, trener i autor książki „Naucz, ich jak mają Cię traktować! Praktyczny podręcznik asertywności”.

Czym jest asertywność?

Asertywność to sposób komunikowania się ze innymi. Oznacza bezpośrednie, kulturalne, ale stanowcze i uczciwe wyrażanie swoich uczuć, opinii, potrzeb, nie urażając przy tym uczuć, opinii i potrzeb drugiej strony.

– Dla mnie to umiejętność zachowania kultury komunikacji w sytuacji trudnej – definiuje asertywność Bartłomiej Stolarczyk. Asertywna odpowiedź zawsze powinna wzmacniać poczucie własnej wartości i budować trwałą relację z odbiorcą. Nigdy nie powinna być agresywna czy uległa.

Dlaczego warto być asertywnym w pracy?

Choć z początku trudna, asertywność w pracy niesie wiele korzyści: upraszcza komunikację ze współpracownikami, niweluje niejasności, minimalizuje konflikty wewnątrz zespołu, zapobiega również manipulacjom ze strony szefów, podwładnych czy kolegów.

– Asertywna odpowiedź daje szansę na doprecyzowanie oczekiwań, jakie ma wobec nas szef oraz wynegocjowanie tego, co wykonane zadanie nam przyniesie – wskazuje Bartłomiej Stolarczyk. Jak zatem poradzić sobie z sugestią szefa, by zostać w pracy po godzinach? Trener asertywności wskazuje na 3 kroki.

• Krok 1. Zapytaj szefa czego konkretnie od Ciebie oczekuje? Jeśli przełożony odpowie, że pracę należy wykonać teraz….
• Krok 2. Zapytaj, czy Twoja obecność w biurze jest konieczna? Jeśli przełożony odpowie, że tak…
• Krok 3. Masz czas na negocjacje. Zapytaj, co szef proponuje w zamian. Na przykład kiedy możesz odebrać swoje nadgodziny – czy kolejnego dnia możesz przyjść od pracy później albo wyjść wcześniej?

Strach ma wielkie oczy

Wiele osób po prostu boi się odmówić. Strach przed utratą pracy czy premii potęgują zobowiązania, choćby kredyty na mieszkanie lub auto.

– Jeśli nie potrafimy sobie poradzić ze strachem, trzeba zasad sobie pytanie, co najgorszego może się stać, jeśli odmówię – radzi Bartłomiej Stolarczyk – Odpowiedzi nie są zazwyczaj tak przerażające, jak wyobrażenia o nich - dodaje.

Jak odmawiać?

Pamiętaj, w pracy możesz powiedzieć "nie". Ważne jednak jak to zrobisz. Unikaj zwrotów „przepraszam, ale nie mogę” czy „wiem, że Ci zależy, ale…” – od razu stawiają Cię one w uległej wobec rozmówcy relacji. Wybieraj zwroty  „postanowiłem” czy „zdecydowałem” – które podkreślą Twoją stanowczość oraz profesjonalizm.

– Warto podkreślić, że asertywna odmowa wymaga od nas uzasadnia. Nie wolno mylić go jednak z tłumaczeniem – zwracaj uwagę autor książki o asertywności.

• Uzasadnienie: Nie mogę, ponieważ mam inne plany.
• Tłumaczenie: Nie mogę, ponieważ moje dziecko jest chore, muszę szybko pojechać do domu, by zwolnić nianię, a później umówić wizytę u lekarza.

Techniki warte zapamiętania

• Jak zdarta płyta

W asertywności (jak w wielu innych dziedzinach) kluczowa jest konsekwencja. Bardzo często jednorazowa odmowa nie wystarcza. Z pomocą przychodzi wtedy tzw. technika zdartej płyty. Polega ona na powtarzaniu tego samego komunikatu. Jeśli więc raz odmówiłeś pracy po godzinach, a szef cały czas wraca do Ciebie z sugestią, byś siedział w biurze dłużej – za każdym razem, niczym zdarta płyta, powtarzaj w sposób grzeczny, acz stanowczy ten sam komunikat
"Nie mogę zostać w pracy dłużej, mam inne plany. Zajmę się tym tematem jutro po przyjściu do pracy."

• Mistrz jujitsu

Kolejna technika - „jujitsu” - swoją nazwę zawdzięcza wschodnim sztukom walki. Jej esencją jest wykorzystywanie w rozmowie argumentów wykorzystywanych przez rozmówcę, a nie przeciwstawianie się im lub uginanie pod nimi. Kiedy więc kolega z pracy prosi cię byś wypełnił za niego raport i przypomina, że nie tak dawno sam pomógł Ci w podobnej sytuacji powiedz: "Pamiętam Twoje wsparcie i cały czas jestem Ci za nie bardzo wdzięczny. Nie mogę jednak zając się tym raportem, ponieważ aktualnie jestem zajęty innym ważnym zadaniem."

Udaje się Wam być asertywnym w pracy?