Wojna w Ukrainie wpłynęła na wszystkie sfery życia, także te związane z edukacją. Część dzieci i młodzieży uchodźczej dołączyła do polskich placówek oświatowych, ale część kontynuuje naukę zdalną według programu szkół w swojej ojczyźnie. Wśród nich są także maturzyści, z których znaczący odsetek zapewne zostanie w Polsce po zdaniu egzaminów kończących edukację na poziomie średnim. Jakie mają szanse na studia w naszym kraju? Czy muszą zdawać dodatkowe egzaminy? Przeczytaj artykuł i wesprzyj znajomych maturzystów z Ukrainy cennymi informacjami!
O czym przeczytasz w artykule:
• Ukraińska matura – jak zapatruje się na nią polskie prawo?
• Matura ukraińska a bezpłatne studia w Polsce – czy to możliwe?
• Ukraińska matura a autonomia polskich uczelni
| Pomoc Polski dla Ukrainy – co możesz zrobić dla uchodźców?
Ukraińska matura – jak zapatruje się na nią polskie prawo?
Polska jest związana z wieloma krajami w Europie i na świecie umowami międzynarodowymi dotyczącymi różnych aspektów, w tym edukacji i tzw. uznawalności dyplomów. Na mocy przepisów Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty absolwenci ukraińskich szkół średnich, którzy zdali ukraińską maturę i otrzymali tzw. świadectwo uzyskania pełnego wykształcenia średniego, mogą ubiegać się w Polsce o przyjęcie na studia I stopnia lub jednolite magisterskie.
Co ważne, ukraiński maturzysta ma w Polsce takie same prawa w zakresie ubiegania się o przyjęcie na studia, jak w Ukrainie. Nie ma żadnych ograniczeń związanych z innymi programami na poszczególnych kierunkach, wymaganiami egzaminacyjnymi itp. Dzięki Umowie o wzajemnym uznawaniu akademickim dokumentów o wykształceniu i równoważności stopni z kwietnia 2005 r. zawartej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy posiadacz ukraińskiej matury może złożyć ją bezpośrednio na uczelni, na której zamierza się kształcić. Polskie prawo – a za nim szkoły wyższe – przyjmują, że dokument wydany u naszego sąsiada jest wart dokładnie tyle, ile polski i wymagają jedynie tzw. apostille, czyli poświadczenia prawdziwości nadawanego przez Ministerstwo Sprawiedliwości Ukrainy. W teorii więc aplikowanie na studia z ukraińską maturą jest proste i nie nastręcza problemów.
| Pomoc prawna dla uchodźców z Ukrainy – gdzie jej szukać?
Matura ukraińska a bezpłatne studia w Polsce – czy to możliwe?
Absolwenci ukraińskich szkół średnich mogą się rekrutować na studia w Polsce zgodnie z zasadami dla cudzoziemców, które obowiązywały także przed wojną. Oznacza to, że przysługuje im prawo do bezpłatnych studiów w języku polskim na uczelniach publicznych, gdy:
- posiadają status uchodźcy nadany w RP,
- znają język polski na poziomie przynajmniej C1 i poświadczą to odpowiednim certyfikatem wydanym przez Państwową Komisję Poświadczania Znajomości Języka Polskiego,
- posiadają Kartę Polaka lub decyzję w sprawie stwierdzenia polskiego pochodzenia.
To warunki rozłączne – wystarczy spełnić jeden z nich, by móc studiować bez opłat. Osoby, które przekroczyły granicę polsko-ukraińską po 24 lutego 2022 roku, automatycznie uzyskują status uchodźcy, a wraz z nim prawo do bezpłatnej nauki na państwowych uczelniach. Co ważne, uczestnictwo w programach co do zasady odpłatnych (na uczelniach prywatnych, studiach niestacjonarnych czy kierunkach prowadzonych w językach obcych) odbywa się na takich samych zasadach, jakie obowiązują Polaków.
Jeżeli posiadacz ukraińskiej matury ma Kartę Polaka lub udokumentowane polskie pochodzenie, może dodatkowo wnioskować o stypendium dla Polonii im. gen. Władysława Andersa. Przyznaje je na okres całych studiów Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej – państwowa instytucja zajmująca się szeroko pojętymi kwestiami umiędzynarodowienia szkolnictwa wyższego i nauki. Jej strona internetowa www.nawa.gov.pl to prężnie działający serwis, w którym na bieżąco umieszczane są wszystkie informacje dotyczące możliwości, jakie mają obcokrajowcy rozważający studia w Polsce.
| Studia to dobry czas na eksperymenty
Ukraińska matura a autonomia polskich uczelni
Warto zdawać sobie sprawę, że polskie uczelnie mają dużą autonomię w zakresie ustalania zasad dotyczących przyjmowania na studia. Wszystkie jednak wymagają, by kandydaci zagraniczni spełniali kryteria kwalifikacji na dany kierunek. To oznacza, że przy obliczaniu punktów rekrutacyjnych bierze się pod uwagę te same przedmioty, co w przypadku matury polskiej. Jeśli kandydat nie zdawał egzaminu z danej dziedziny – otrzymuje z niej zero punktów. Jeżeli w rekrutacji wymaga się matury z języka polskiego, pod uwagę bierze się wynik egzaminu z języka ojczystego (w tym przypadku ukraińskiego).
Przelicznik wyników ukraińskiej matury na polską także kształtuje się różnie w zależności od uczelni. Jednym wystarczą oceny na świadectwie maturalnym, inne wymagają także tzw. Niezależnego Testu Zewnętrznego ZNO (сертифікат Зовнішнього Незалежного Оцінювання), czyli dodatkowego egzaminu, który można zdawać w Ukrainie i którego wynik bierze pod uwagę przy rekrutacji większość tamtejszych uczelni. Polskie szkoły wyższe zazwyczaj traktują go jak maturę na poziomie rozszerzonym.
| Jak wybierać przedmioty na maturze, by dostać się na studia?
Wiele uczelni prywatnych, aby zachęcić obcokrajowców do studiowania w swoich murach, oferuje im różnego rodzaju stypendia czy zniżki na czesne. W obliczu wojny niektóre uruchomiły także specjalne programy wsparcia dla uchodźców – ich dostępność będzie się pewnie zmieniać wraz z rozwojem wydarzeń za naszą wschodnią granicą i wraz z nadchodzącym okresem rekrutacji. Warto śledzić strony internetowe zarówno poszczególnych uniwersytetów, jak i wspomnianej NAWY oraz Ministerstwa Edukacji i Nauki, gdzie z pewnością będą pojawiać się na bieżąco informacje o tym, jak rekrutować się na studia, gdy jest się posiadaczem ukraińskiej matury.
Wielu ukraińskich maturzystów zapewne będzie chciało studiować w swojej ojczyźnie i powrócić do niej zaraz po zakończeniu działań wojennych, dlatego zrezygnują z rozpoczynania studiów w Polsce. Część będzie musiała podjąć w naszym kraju pierwszą pracę, by zarobić na swoje utrzymanie. Jeśli znasz takie osoby, wesprzyj je w poszukiwaniach, a także uczul na to, by uważnie czytały oferty pracy i nie dały się nabrać na fałszywe ogłoszenia czy bezprawne zapisy w umowie.
Sprawdzonych ogłoszeń o pracę – także w języku ukraińskim – warto szukać na Pracuj.pl