W sieci od dobrych kilku lat krąży mem z prowadzącą donikąd drabinką i podpisem „symulator końca studiów i wejścia na rynek pracy”. Popularność tego ironicznego obrazka wskazuje, że rozdźwięk pomiędzy programami polskich uczelni a oczekiwaniami pracodawców wobec absolwentów jest nadal aktualny. Co więc robić, by czas po studiach był płynnym przejściem na pierwszy szczebel kariery, a nie upadkiem z wysokości? Szlifuj swoje umiejętności miękkie!
Z artykułu dowiesz się:
• Jakie trudności muszą pokonać absolwenci uczelni wyższych na rynku pracy?
• Czego oczekują pracodawcy i jakich umiejętności brakuje kandydatom świeżo po studiach?
• Jakie umiejętności miękkie warto rozwijać jeszcze w czasie studiów?
Absolwenci na rynku pracy – studia vs. rzeczywistość
Mimo obiegowych opinii, że ukończenie studiów niezbyt pomaga w karierze, w wielu wypadkach dyplom uczelni jest warunkiem niezbędnym, by w ogóle dostać zaproszenie na rozmowę. Co nie znaczy jednak – choć wielu by tego chciało – że sam dyplom jest przepustką do dobrze płatnej i ciekawej pracy. Wysyłając swoje pierwsze poważne aplikacje na stanowiska, w kierunku których się kształciłeś, nie zapominaj, że konkurujesz z ludźmi obecnymi na rynku już jakiś czas. Te osoby mają już pewne (choćby półroczne, ale zawsze) obycie biznesowe, a co za tym idzie umiejętności miękkie, których absolwentom świeżo po studiach zwykle brakuje. I z jednej strony jest to naturalne, z drugiej – stawia Cię w trudniejszym położeniu.
W tej sytuacji możesz albo narzekać na polski system edukacji, albo przyjąć do wiadomości, że nasze uczelnie po prostu tak funkcjonują, zakasać rękawy i zrobić, co w Twojej mocy, by uzupełnić pewne braki na własną rękę.
| Czy studia przygotują mnie do pracy?
Wymagania pracodawców – czego nie nauczą Cię studia?
Najpierw warto zdać sobie sprawę z podstawowych różnic w systemach edukacji. Nadrzędnym celem wielu amerykańskich czy europejskich uczelni z wysokim czesnym jest przygotowanie studentów stricte do roli specjalistów potrzebnych w korporacjach. W Polsce studia nie są podporządkowane biznesowi – mają przede wszystkim rozwijać horyzonty i często kształcą do roli badacza naukowego. Trudno się więc dziwić, że skupiają się na uczeniu innych umiejętności. Tyle że statystyczny polski absolwent raczej ścieżki naukowej nie obiera, a ze swoim wykształceniem musi się odnaleźć na rynku pracy. Szansę na zdobycie umiejętności praktycznych dają staże i praktyki zawodowe, które studenci odbywają w trakcie roku akademickiego lub w okresie wakacyjnym.
7 powodów, dla których warto odbyć staż
Z badań i ankiet przeprowadzonych wśród polskich pracodawców* w różnych latach można wysnuć jeden generalny wniosek – absolwenci uczelni wyższych zwykle mogą pochwalić się wyśmienitą wiedzą ze swojej dziedziny, a także zadowalającą znajomością języków obcych. Wchodzące już od kilku lat na rynek pracy tzw. pokolenie Z ma też w małym palcu nowe technologie. Czy to wystarczy, żeby spełnić oczekiwania pracodawców? Zdecydowanie nie. Ankietowane firmy wskazują przede wszystkim na braki świeżo upieczonych absolwentów m.in. w takich obszarach jak: komunikacja, autoprezentacja, praca w zespole, samodzielność, wiedza zawodowa czy umiejętność priorytetyzacji zadań i organizacji pracy.
| Job shadowing – sposób na dobry start
W jakie umiejętności miękkie inwestować na studiach?
Mając na uwadze oczekiwania pracodawców wobec absolwentów, możesz z wyprzedzeniem przygotować się na pierwsze spotkanie z rynkiem pracy. Książki książkami, jednak po godzinach dobrze znaleźć też czas na aktywności, które pozwolą również na rozwijanie tzw. kompetencji miękkich. Oto lista 10 umiejętności biznesowych, które cenią pracodawcy.
1. Komunikacja i nawiązywanie relacji – bez tego nie obejdziesz się chyba na żadnym stanowisku, choć oczywiście inny poziom tych kompetencji będzie wymagany w pracy specjalisty ds. obsługi klienta, HR-owca, PR-owca czy project managera, a inny w wypadku księgowego czy programisty.
2. Autoprezentacja – oprócz biegłości w PowerPoincie warto też potrenować sprzedawanie swoich pomysłów. To kluczowa umiejętność w zawodach, w których budujesz wizerunek firmy swoją osobą, ale także gdy chcesz przekonać szefa, zespół czy później zarząd do swojego rozwiązania.
3. Praca zespołowa – w dzisiejszych czasach niewiele jest stanowisk, które zakładają pracę w stu procentach indywidualną. Zwykle będziesz uczestniczyć w złożonych, wieloetapowych projektach, które wymagają porozumienia i zgrania działań z innymi zespołami.
4. Organizacja pracy i zarządzanie czasem – to jedno z topowych wymagań pracodawców, jak widać chociażby po ogłoszeniach na Pracuj.pl. Absolutnie kluczowa sprawa, szczególnie gdy masz różnorodne obowiązki i współpracujesz w złożonych strukturach firmy, a Twój dzień pracy to lawirowanie pomiędzy spotkaniami, dziesiątkami telefonów, puchnącą w oczach skrzynką mailową i wykonywaniem swoich podstawowych zadań.
5. Samodzielność i odpowiedzialność – w pierwszej pracy na niesamodzielnym stanowisku ta odpowiedzialność będzie oczywiście ograniczona, jednak jeśli poważnie myślisz o swoim rozwoju zawodowym, jak najszybciej powinieneś zacząć pokazywać pracodawcy, że jesteś gotów do przejęcia szerszego zakresu obowiązków.
| Nadążyć za światem. Kompetencje cenne w przyszłości
6. Kreatywność – to takie słowo wytrych, którego znaczenie trochę się rozmyło wskutek nadużywania. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że kreatywność nie jest zarezerwowana tylko dla barwnych osobowości z agencji reklamowych, wymyślających błyskotliwe kampanie. Umiejętność znajdowania niesztampowych rozwiązań jest ceniona absolutnie na każdym stanowisku, również prawnika czy analityka.
7. Inicjatywa i gotowość uczenia się – jeśli wymienione do tej pory umiejętności miękkie wydają Ci się problematyczne, w nowej pracy staraj się przynajmniej jak najczęściej wychodzić z inicjatywą i proponować swoje pomysły. To zdecydowanie coś, czego oczekują pracodawcy.
8. Networking – to wprost nieoceniona umiejętność biznesowa, dzięki której pracujesz nie tylko na firmę, by np. pozyskać dla niej intratny kontrakt, ale przede wszystkim na siebie i swoją markę osobistą. A to pomaga Ci budować karierę i często pozwala na wymianę wiedzy i doświadczeń z innymi specjalistami.
9. Negocjacje – umiejętność negocjacji, choć nie jest prosta do opanowania, bardzo ułatwi Ci życie w firmie, i to nie tylko, gdy pracujesz z klientami czy zarządzasz zespołem. Przekonasz się o tym już na etapie ustalania warunków pracy.
10. Elastyczność i umiejętność adaptacji – te umiejętności miękkie – mimo że wymienione na ostatnim miejscu – wcale nie są najmniej ważne. Wręcz przeciwnie! Firmowa codzienność ma swoją dynamikę, a założenia do zadania potrafią zmieniać się już w trakcie jego wykonywania. Złożone projekty będą wymagać zdobywania nowych kompetencji i poznawania kolejnych narzędzi pracy. Elastyczność i umiejętność dostosowania się do nowych sytuacji okażą się wówczas bardzo cenne.
| Kompetencje miękkie i twarde. 8 zasad umieszczania ich w CV
Widzisz na tej liście swoje słabe punkty? A zatem nie zwlekaj i bierz się do pracy! Może receptą będzie działalność w organizacji studenckiej czy pozarządowej, wolontariat, a może współprowadzony z kimś autorski projekt internetowy: blog, kanał na YouTubie, grupa na Facebooku? Czasem przyda się po prostu dobry kurs albo praca ze specjalistą – jak np. w wypadku zarządzania czasem czy autoprezentacji.
Na szczęście nie jest też tak, że jeśli masz jakieś braki w kompetencjach, to na pewno nie znajdziesz zatrudnienia. Wkrótce przekonasz się na własne oczy, że wiele osób funkcjonujących od lat na rynku pracy nadal nie posiadło wielu z tych umiejętności biznesowych – za to mają inne atuty. Szkoda byłoby jednak stracić szansę na pracę marzeń, skoro komunikację, kreatywność czy umiejętności negocjacyjne można po prostu stale ćwiczyć i rozwijać.
Nie zapominaj też o tym, że klucz do sukcesu tkwi w Twoim poczuciu własnej wartości. Uwierz w siebie, a podczas rozmowy rekrutacyjnej nie bój się mówić o swoich nawet najdrobniejszych doświadczeniach, ponieważ każda aktywność w mniejszym lub większym stopniu ubogaca Twój życiorys i sprawia, że rozwijasz różne kompetencje.
#każdedoświadczeniemaznaczenie
* Źródło m.in.: https://ssl-firma.sgh.waw.pl/pl/Documents/RKPK_raport_2012.pdf; https://tvn24.pl/polska/czego-brakuje-absolwentom-szkol-wyzszych-wedlug-pracodawcow-ra359187-3447227