Chcesz być nauczycielem? Skonfrontuj swoje wyobrażenia o zawodzie z rzeczywistością i na przykład podejmij pracę jako wychowawca na półkoloniach. Fascynuje Cię świat mediów? Zapytaj o możliwość współpracy i obserwuj, jak funkcjonuje redakcja. Jeśli nie wiesz, co chcesz robić w przyszłości, nie stresuj się, ale odkrywaj swoje mocne strony w działaniu. Rozpoczynając wolontariat albo pracując dorywczo w okresie wakacji, poznasz swoje predyspozycje.

Decyzje, które podejmujesz teraz, mogą zdeterminować Twoją przyszłość. Jeśli wybierzesz kierunek studiów pod wpływem namowy otoczenia, będziesz poznawać dziedziny, które Cię nie interesują. Podjęcie pracy świeżo po maturze lub w trakcie studiów może ustrzec Cię przed błędami i przynieść szereg korzyści. Jako student-pracownik:   

1. Budujesz doświadczenie zawodowe

Pracując, zdobywasz i rozwijasz umiejętności cenione przez pracodawców. To ważne, ponieważ doświadczenie może stać się czynnikiem, który zadecyduje o tym, czy w przyszłości podejmiesz wymarzoną pracę. Nawet jeśli realizujesz obowiązki niezwiązane z profesją, którą chcesz wykonywać, rozwijasz uniwersalne kompetencje i cechy, np. odpowiedzialność, pracowitość czy zarządzanie sobą w czasie. Jeśli pracujesz już od młodych lat, to prezentujesz się jako osoba, która wykazuje inicjatywę i zaangażowanie. Możesz rozpocząć aktywność zawodową niezależnie od trybu studiów. Podjęcie pracy jest możliwe także wtedy, gdy uczysz się w systemie dziennym. W takiej sytuacji warto np. uczestniczyć w wakacyjnym programie stażowym.

2. Masz czas na poszukiwanie własnej drogi

Gdy jako dziewiętnasto- lub dwudziestolatek eksperymentujesz i imasz się różnych zajęć, coraz lepiej poznajesz siebie i odkrywasz swoje mocne i słabe strony. Możesz bez stresu zrezygnować z pracy, która wydaje Ci się nieatrakcyjna. W późniejszych latach podejmowanie takich wyborów jest trudniejsze, bo pojawia się coraz więcej zobowiązań rodzinnych i finansowych.  

7 porad jak pokierować swoją karierą

3. Poznajesz swoje oczekiwania

Im wcześniej rozpoczniesz aktywność zawodową, tym szybciej przekonasz się, co chcesz robić.

Moja pierwsza praca polegała na wykonywaniu obowiązków domowych; byłam gosposią. Znienawidziłam wtedy sprzątanie i czynności „gospodarskie”. Postanowiłam, że w przyszłości moja praca będzie związana z czymś innym.

Magda twierdzi, ze dokonała właściwego wyboru, a pierwsza praca pomogła jej określić własne preferencje. Kobieta postanowiła wówczas szlifować umiejętności językowe i kształcić się w tym zakresie. Później podjęła działania zarobkowe, które umożliwiły rozwijanie się w wybranej dziedzinie - zaczęła od udzielania korepetycji, a tłumaczenia były dopiero kolejnym krokiem na drodze zawodowej. Dziś wykonuje pracę, która daje jej przyjemność i satysfakcję.

4. Rozwijasz się

Kiedy jednocześnie uczysz się i pracujesz, dowiadujesz się, jak łączyć różne role i zarządzać sobą w czasie. Masz również okazję poznawać branżę, która wydaje Ci się interesująca i z którą wiążesz przyszłość.

Weź los w swoje ręce czyli jak rozwijać kompetencje

5. Zyskujesz poczucie niezależności

Gdy byłem w szkole średniej, zacząłem pracować jako dostawca pizzy.

Mężczyzna relacjonuje, że początki nie były łatwe, m.in. ze względu na napięty grafik. Mimo że rozwijanie umiejętności organizacyjnych nie należało do przyjemności, poczucie niezależności stanowiło satysfakcjonującą rekompensatę.

Jak wspomina Karol:

Poczułem, że mój wysiłek ma konkretną wartość.

Największą radość sprawiła mu możliwość wydania zarobionych pieniędzy na wymarzony cel, jakim był kurs prawa jazdy. Regularny zastrzyk gotówki jest ważny w trakcie studiów. Praca zarobkowa umożliwia rozwijanie zainteresowań, podróżowanie itd.  

6. Możesz spełniać marzenia

Im wcześniej zaczniesz realizować cele zawodowe, tym szybciej osiągniesz biegłość. To pozwoli Ci np. otrzymać etat w firmie, w której zawsze chciałeś pracować. Dzięki doświadczeniu możesz też spełnić marzenie np. o zarządzaniu projektami lub prowadzeniu własnego biznesu. 

7. Czujesz się pewniej na rynku pracy

Jeśli masz doświadczenie i umiejętności, a także wiesz, co chcesz osiągnąć i w jaki sposób realizować cele, doświadczasz mniejszego stresu. Możesz otrzymywać satysfakcjonujące zarobki, ponieważ zyskujesz dodatkowe atuty pomocne w negocjacjach finansowych. Gdy wcześnie rozpoczynasz, oswajasz się też z procesami rekrutacyjnymi i zyskujesz wiedzę przydatną podczas kolejnych spotkań.

Najtrudniejszy pierwszy krok czyli jak rozpocząć szukanie pracy

Warto gromadzić doświadczenia zawodowe i czerpać inspiracje jeszcze przed ukończeniem studiów – to doskonała forma „treningu”.  Dzięki temu czujesz się bezpieczniej. Jesteś coraz bardziej świadomy swoich potrzeb i otwarty na naukę.

Kilkanaście lat pracy w jednej firmie jest atutem, ale pod warunkiem, że dbaliśmy w tym czasie o rozwój i byliśmy otwarci na nowości. Szukając zatrudnienia, nie rezygnujmy ze swoich aspiracji i aplikujmy na oferty adekwatne do doświadczenia i umiejętności, które prezentujemy. Wygórowane oczekiwania kandydatów mogą zniechęcić rekruterów, ale zaniżanie wynagrodzenia i kompetencji również wzbudza czujność. Duże znaczenie ma też nasza motywacja i jasno sprecyzowane cele.

Świeżo upieczony absolwent studiów posiada pewne umiejętności, ale mimo to firma powinna inwestować w jego rozwój. Wielu pracodawców uznaje, że jest to opłacalne, m.in. dlatego, że młode osoby mogą wykazywać zdolności adaptacyjne i dzięki temu z większą łatwością „wtapiają się” w kulturę organizacyjną firmy. Z drugiej strony, doświadczeni pracownicy wnoszą do przedsiębiorstwa cenną wiedzę, doświadczenie, obserwacje rynkowe, znajomość branży oraz przydatne wskazówki i pomysły.

Zdaniem Konstancji Zyzik, Talent Acquisition & Employer Branding Managera w Grupie Pracuj, to od stanowiska zależy, czy doświadczenie będzie atutem, czy obniży szanse kandydata w ubieganiu się o posadę.

Jak mówi Konstancja Zyzik:

Rekruterzy zwykle zastanawiają się, czy zaproponować pracę komuś, kto posiada doświadczenie i kwalifikacje bardzo mocno przewyższające oczekiwania i potrzeby organizacji.

Duże doświadczenie duży kłopot czy duży atut?

Kiedy doświadczenie staje się przeszkodą?

Pracodawcy może wydawać się, że pracownik z dużym doświadczeniem jest „zbyt drogi” i szybko znudzi się obowiązkami, przez co nie będzie wystarczająco zmotywowany do działania. Trudności ze znalezieniem zatrudnienia mogą pojawić się także wtedy, kiedy doświadczony fachowiec aplikuje na stanowisko poniżej swoich kompetencji i doświadczenia zawodowego. W takich sytuacjach proponowane wynagrodzenie, rola w firmie, autonomia itd. często nie zaspokajają oczekiwań kandydata. Osoba poszukująca zatrudnienia może zminimalizować ryzyko odrzucenia, odpowiadając na oferty „skrojone na własną miarę”.

Jak radzi Konstancja Zyzik:

Zanim wyślemy aplikację, przeanalizujmy, w jakim stopniu spełniamy oczekiwania pracodawcy.

Jeśli uznasz, że Twoje doświadczenie jest zbyt duże, a kwalifikacje – za wysokie… zastanów się, czy na pewno jest to dla Ciebie wartościowa oferta. Przygotuj się także na pytania ze strony HR dotyczące Twojej motywacji. Konstancja Zyzik podkreśla, że zatrudnienie osoby, która zajmowała stanowisko kierownicze, a aplikuje na niższą posadę, może być ryzykowne. Taki pracownik odejdzie z firmy, kiedy otrzyma ofertę adekwatną do swoich kwalifikacji i doświadczenia. 

Zatrudnienie fachowca – korzyści dla firmy

Budując swój wizerunek, warto podkreślać dorobek zawodowy, przedstawiać doświadczenie jako coś wartościowego i wskazywać pracodawcy korzyści, jakie osiągnie, jeśli Cię zatrudni. Jako fachowiec dysponujesz licznymi atutami, takimi jak:

• Wiedza specjalistyczna

Dzięki kompetencjom - zdobytym podczas studiów, kursów i lat praktyki - jesteś ekspertem w swojej dziedzinie. Jeśli stale doskonalisz umiejętności, a przy tym posiadasz otwarty umysł, możesz zapewnić firmie intratne kontrakty i przyczynić się do wzmocnienia jej pozycji na rynku.

• Kompetencje miękkie

Zdobywając doświadczenie, miałeś wiele okazji, by doskonalić kompetencje miękkie. Jako pracownik z dużym stażem zapewne wykazujesz się samodzielnością, asertywnością, komunikatywnością, własną inicjatywą, krytycznym podejściem do informacji itp. Jest to szczególnie przydatne, gdy zamierzasz rozpocząć karierę w innej branży.

• Szerokie spojrzenie na zagadnienia branżowe i umiejętność przewidywania

Będąc na rynku od lat, mierzyłeś się z wieloma różnorodnymi sytuacjami. Dzięki temu jesteś świadomy szans i zagrożeń wynikających z podejmowania konkretnych działań. To sprawia, że nie popełniasz błędów, które mogą przytrafiać się osobom będącym na początku drogi.  

• Osiągnięcia

Przez wiele lat pracy miałeś okazję zaprezentować się jako ekspert, który świadomie realizuje cele zawodowe. Przygotowując CV, zadbaj o podsumowanie zawodowe, w którym przedstawisz swoje największe osiągnięcia i zaznaczysz, jak wyobrażasz sobie swój dalszy rozwój. W rubryce „doświadczenie” precyzyjnie opisz zakres obowiązków i podkreśl, jakie osiągnąłeś rezultaty. Pochwal się sukcesami sprzedażowymi, innowacyjnymi projektami, udziałem w konkursach branżowych itp. Ważne, żebyś wiedział, do czego dążysz i co motywuje Cię do działania.

Jak mówi Konstancja Zyzik:

Warto eksponować swoje atuty podczas rekrutacji. Należy jednak robić to w subtelny sposób, unikając wywyższania się.

Czy pracodawca szuka właśnie Ciebie?

Zanim wyślesz aplikację, przyjrzyj się oczekiwaniom wybranego pracodawcy, przeanalizuj działalność firmy i sprawdź, czy pasujesz do kultury organizacyjnej. Dobór odpowiednich ofert pracy,  udział w rekrutacjach – to wszystko może być czasochłonne, ale warto wykazać się cierpliwością i aktywnością. Ważne, żebyś miał pomysł na swoją karierę i realizował plany. Dobrze jest też korzystać z różnych narzędzi przydatnych podczas szukania pracy. Profile pracodawców możesz sprawdzić w serwisie: https://pracodawcy.pracuj.pl/. Jeśli aplikujesz na oferty pracy poprzez portal Pracuj.pl, to będziesz otrzymywać powiadomienia na temat statusu Twojego CV na poszczególnych etapach rekrutacji.

7 powodów dlaczego networking jest ważny

Opis doświadczenia w CV – odpowiedz na oczekiwania

Wyeksponuj swoje atuty w życiorysie. Przytaczaj konkretne liczby i fakty (np. realizacja norm na poziomie X%, opracowanie systemu, który pozwolił pracować wydajniej o Y% itd.). Z opisu doświadczenia powinno wynikać, że posiadasz umiejętności niezbędne do wykonywania obowiązków na stanowisku, o które się starasz. Pomiń informacje, które nie stanowią odpowiedzi na oczekiwania i potrzeby pracodawcy. 

Warto zadbać o to, by opis stanowisk, jakie dotychczas zajmowaliśmy, był zrozumiały dla każdego. To szczególnie ważne, gdy mamy duże doświadczenie.

Aby dostosować życiorys do wymagań wskazanych w konkretnym ogłoszeniu, możesz skorzystać z kreatora CV Pracuj.pl.  

Perfekcyjne cv, czyli jakie?

„Byle dostać pieczątkę” – jeśli z takim nastawieniem idziesz na praktyki lub staż, możesz być pewien, że nie będzie to dla Ciebie owocny czas. Lepiej jednak teraz wykazać więcej energii i wysiłku niż później żałować, że w kolejce po pracę wyprzedził nas ktoś z doświadczeniem.

- Niewątpliwie do pójścia na staż zniechęca stereotypowe podejście, często nie tylko opinii społecznej, ale i samych studentów, którzy oczekują, że praktyka będzie czasem wolnym, zakończonym zdobyciem kolejnej pieczątki w indeksie albo wpisu w CV – mówi Paulina Zaręba, PR Manager w Polskim Stowarzyszeniu Zarządzania Kadrami.

Do spróbowania swoich sił w biznesie zniechęcają też często sami pracodawcy, powierzając młodym ludziom co najwyżej obowiązek obsługi kserokopiarki i parzenia kawy dla całego działu. Praktykanci czują się zbyteczni albo wręcz odwrotnie – wykorzystywani i zasypywani zadaniami jak etacie, z tą jednak różnicą, że często zupełnie za darmo.

Dlaczego warto?

Mimo iż nie każdy ma za sobą pozytywne doświadczenia stażowe albo podchodzi leniwie bądź sceptycznie do udziału w praktykach - dobrze, żeby jeszcze raz przemyślał swoje nastawienie. Warto wziąć sprawy w swoje ręce i poszukać takiego miejsca, w którym faktycznie nauczymy się czegoś ważnego dla rozwoju naszej kariery. Co dają praktyki i staże?

1. Doświadczenie zawodowe

Tytuł „mgr” nie robi na pracodawcach już wielkiego wrażenia. Za to aktywność, jeszcze przed podjęciem pierwszej pracy, potrafi podnieść nasze notowania. Udział w praktykach i stażach to okazja, żeby wyjść poza uczelnianą teorię i sprawdzić, jak funkcjonuje biznes, jak zdobytą wiedzę akademicką można wykorzystać do realizacji praktycznych projektów i zastosować w codziennej pracy.

2. Kompetencje miękkie

Dzisiaj pracodawcy oczekują od kandydatów umiejętności, które pozwolą odnaleźć im się w przedsiębiorstwie i wpisać w kulturę organizacyjną firmy. Liczy się komunikatywność, zarządzanie czasem i priorytetami, orientacja na cele, innowacyjność, umiejętność pracy w grupie czy pod presją stresu.

- Wydaje się, że są to proste i powszechne umiejętności, ale wielu doświadczonych pracowników ma z nimi problem, a sami pracodawcy skarżą się na nieustające niedopasowanie kompetencyjne na polskim rynku pracy oraz brak kompetencji miękkich u młodych ludzi. Ten problem pomogą zniwelować staże i praktyki, o ile są wysokiej jakości – przekonuje Paulina Zaręba.

3. Weryfikację wyboru zawodu

Na studiach nie zdobędziemy wiedzy związanej ze specyfiką danego zawodu czy branży. Tylko zderzając się z codziennymi sytuacjami zawodowymi i próbując swoich sił w wybranym zawodzie, będziemy mogli się przekonać, czy się do niego nadajemy, czy to jest faktycznie to, co chcemy w życiu robić, czy nasze wyobrażenia i oczekiwania pokrywają się z rzeczywistością.

4. Nowe znajomości

Staż to okazja do poznania nowych ludzi, budowania i rozwijania sieci kontaktów, nawiązywania relacji społecznych, dzięki którym lepiej funkcjonujemy i więcej się uczymy.

5. Większa samodzielność

Im szybciej zaczniemy zdobywać doświadczenie zawodowe, tym szybciej się usamodzielnimy i poczujemy pewniej na rynku pracy.

Firmy chcą poprawić jakość

PSZK wspólnie ze zrzeszonymi pracodawcami opracował zbiór norm określających, jak staże i praktyki powinny być prowadzone. Wynika z niego, że między stażystą/praktykantem a firmą powinna zostać zawarta pisemna umowa. Obowiązki praktykanta/stażysty muszą być jasno określone, a wsparcia powinien udzielać mu opiekun – mentor. Program stażowy trwający jeden miesiąc może być bezpłatny lub płatny – to zależy od pracodawcy. Jeśli jednak trwa dłużej niż miesiąc, powinno obowiązkowo przysługiwać wynagrodzenie. Praktykanci i stażyści powinni być również ubezpieczeni od następstw nieszczęśliwych wypadków na czas trwania programu.

A Wy jak oceniacie praktyki i staże w polskich firmach?

Wyobraź sobie, że przychodzisz do wybranej firmy i przez cały dzień obserwujesz pracę innych ludzi. Jesteś z nimi w trakcie zebrań, towarzyszysz podczas wykonywania zadań, słuchasz o podejmowanych decyzjach. Bycie w cieniu pracowników ma swoje blaski. Job shadowing to rozwiązanie korzystne zarówno dla studentów, jak i specjalistów z dłuższym stażem.

Nauka poprzez obserwację to jeden ze sposobów, żeby lepiej poznawać rynek pracy i specyfikę wybranego zawodu, przedsiębiorstwa, branży. Taką szansę mają uczestnicy programu Erasmus+, którzy chcą np. rozwinąć własne stowarzyszenie. Osoby zainteresowane udziałem w projekcie mogą wyjechać na krótki pobyt do zagranicznej organizacji, gdzie będą poznawać nowe metody pracy, dzielić się swoim doświadczeniem, szukać inspiracji i wskazówek.

Jak cień

Studenci są też zachęcani do obserwowania przedsiębiorstw na polskim rynku pracy. Taką ofertę można znaleźć m.in. w uczelnianych biurach karier, które pośredniczą między studentami a firmami przyjmującymi chętnych na praktyki, staże, job shadow itp. Możliwość bycia „cieniem” pracownika to okazja, żeby na własne oczy przekonać się, na czym konkretnie polega praca, jakie obowiązki wykonuje się na wybranym stanowisku, jakie kompetencje są potrzebne i z jakimi codziennymi wyzwaniami należy się mierzyć. Dzięki temu można zweryfikować swoją decyzję o przyszłym zawodzie. W odróżnieniu od praktyk i stażu – gdzie praktykant/stażysta wykonuje konkretne czynności – job shadowing wiąże się z przyglądaniem się innym i brakiem aktywności. Ale pozostawanie w cieniu też ma swoje zalety. Mimo że jest się tylko obserwatorem, to i tak zdobywa się doświadczenie, z którego można wyciągnąć wnioski na przyszłość. Strona www, foldery, ulotki, prezentacje na targach pracy – nic tak nie przybliży nam działalności firmy, jak obserwowanie jej od środka. To okazja, żeby zastanowić się, czy właśnie w tej organizacji będziemy kiedyś chcieli pracować, czy odpowiada nam kultura organizacyjna, styl zarządzania, panująca atmosfera itp.

Korzyści dla pracodawcy

Programy stażowe i praktyki – to powszechnie stosowane sposoby nawiązywania współpracy ze studentami. Job shadowing nie cieszy się jeszcze taką popularnością, ale to trend, w którym jest duży potencjał. Zyskuje na tym nie tylko sam obserwujący, ale i firma, która pozwala na jedno- czy dwudniową obserwację. Dzięki takiej metodzie studenci i absolwenci mogą przekonać się, nad jakimi umiejętnościami powinni jeszcze popracować. Są lepiej przygotowani do wejścia na rynek pracy i potrafią połączyć teorię z praktyką. Podejmują też trafniejsze wybory podczas rekrutacji, a to w dalszej perspektywie wpływa na motywację i zaangażowanie. Job shadowing – profesjonalnie zorganizowany – może być cennym elementem budowania wizerunku otwartego, przyjaznego pracodawcy.

Nie tylko dla studentów

Warto też pamiętać, że job shadowing nie musi być zarezerwowany tylko dla studentów czy stażystów. Poznawanie specyfiki pracy na danym stanowisku może być metodą adekwatną dla niemal każdego szczebla w strukturze organizacyjnej. Celem może być nie tylko przyuczenie do pracy na danym stanowisku, ale też poszerzenie perspektywy myślenia danej osoby – również menedżera.

Aby jednak job shadowing faktycznie był efektywny, potrzebne jest przygotowanie – po stronie pracodawcy i osoby zapraszanej do obserwacji. Należy zadbać o kwestie organizacyjne, merytoryczne, komunikacyjne.

Kluczowe pytanie, na które trzeba sobie odpowiedzieć, planując job shadowing to: kto będzie pracownikiem obserwowanym przez praktykanta? Taka osoba musi mieć wiedzę i świadomość, czym jest shadowing, jaki jest jego cel, a także znać poziom wiedzy - lub wręcz niewiedzy - młodego człowieka oraz sposób jego myślenia.

Prowadzący powinien być też empatyczny, gdyż dzięki temu będzie mógł wczuć się w sytuację drugiej osoby. Umiejętności komunikacji i budowania relacji powinny być na ponadprzeciętnym poziomie.

Taka osoba powinna stworzyć atmosferę sprzyjającą zadawaniu pytań i wymianie myśli wynikających z obserwacji. Powinna zatem dobrze tłumaczyć, obserwować reakcje i na nie odpowiadać. Wybrać należy więc osobę życzliwą, cierpliwą, która lubi ludzi oraz potrafi i chce dzielić się wiedzą i doświadczeniem - radzi ekspert Grupy ATERIMA.

Job shadowing zakłada, że zaproszona osoba widzi nas w codziennym działaniu, na bieżąco śledzi to, co robimy. Ważne jest więc zachowanie naturalności. Przygotowanie i plan działania mają znaczenie, ale nie chodzi o to, żeby kreować sztuczne warunki, tylko skupić się na autentyczności. Planując job shadowing, należy też uwzględnić firmowy harmonogram i specyfikę okresu, w którym będzie zorganizowane takie spotkanie.

Choć w najgorętszych momentach sezonu czy godzinach szczytu najwięcej się dzieje, co daje możliwość obserwacji ciekawych sytuacji, może brakować czasu na wprowadzenie, pytania, wytłumaczenie, dzielenie się wiedzą z obserwatorem. Warto zatem wybrać czas, w którym są spokojniejsze i mniej nerwowe warunki na wymianę uwag, omówienie pracy. Z drugiej strony nie może to być też tzw. „martwy okres”, kiedy dzieje się niewiele i obserwacja ciekawych sytuacji jest trudna lub wręcz niemożliwa.

Pełen entuzjazmu i podziwu, rozczarowany, zaskoczony, zmotywowany, przekonany – reakcje po spotkaniu z wybranym pracodawcą mogą być różne. Job shadowing może być krótką przygodą, która jednak przyniesie długofalowe efekty. Warto świadomie podejmować decyzje!