Pracujący rodzice zatrudnieni na etacie mogą korzystać z przywilejów, takich jak dodatkowe urlopy. Ojciec i matka mają prawo do urlopów: macierzyńskiego, rodzicielskiego i wychowawczego. Nie każdy jednak pamięta, że świeżo upieczeni ojcowie mogą wziąć dodatkowe wolne. Przeczytaj, ile trwa urlop ojcowski i jakie dokumenty złożyć, by z niego skorzystać.
Czego dowiesz się z artykułu:
• Urlop ojcowski – Kodeks pracy
• Kto płaci za urlop ojcowski?
• Wniosek o urlop ojcowski, czyli jak wyglądają formalności
• Urlop tacierzyński a urlop ojcowski – to nie to samo!
• Z jakich innych uprawnień urlopowych może skorzystać pracujący ojciec?
| Dziecko w drodze – sprawdź, jaki urlop Ci przysługuje
Urlop ojcowski – Kodeks pracy
Urlop ojcowski to uprawnienie, które zgodnie z Kodeksem pracy (art. 1823) przysługuje ojcu wychowującemu dziecko. Można z niego skorzystać do ukończenia przez pociechę 24. miesiąca życia, a w wypadku przysposobienia (np. adopcji) dziecka – do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego w tej sprawie.
Wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 2 tygodnie (14 dni kalendarzowych) i wykorzystuje się go jednorazowo lub w dwóch częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień. Warto dodać, że nie ma obowiązku brania urlopu ojcowskiego. Jeśli nie chcesz korzystać z przysługującego Ci uprawnienia, po prostu tego nie robisz – wówczas urlop przepada.
| Uprawnienia pracownika – ojca
Kto płaci za urlop ojcowski?
Specjalne uprawnienia urlopowe dla mężczyzn nie mają w Polsce długiej tradycji – wprowadzono je w 2010 roku. Młodzi rodzice często więc zastanawiają się, czy urlop ojcowski jest płatny. Odpowiedź brzmi: tak. Jeśli zdecydujesz się na skorzystanie z dni wolnych, otrzymasz 100% swojego wynagrodzenia (obliczanego jako średnia wynagrodzeń z ostatnich 12 miesięcy). Świadczenie wypłaci Ci ZUS – w tym celu musisz złożyć u pracodawcy wniosek o zasiłek macierzyński.
Kolejne istotne pytanie, które być może sobie zadajesz, to: kiedy ZUS wypłaca pieniądze za urlop ojcowski? Jak wynika z informacji na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, „wypłata zasiłku macierzyńskiego przez ZUS nastąpi niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do stwierdzenia uprawnień do zasiłku”*. Przejdźmy więc do tego, jakie dokumenty należy złożyć, by skorzystać z urlopu ojcowskiego.
| Urlop i zasiłek macierzyński – wszystko, co musisz o nich wiedzieć
Wniosek o urlop ojcowski, czyli jak wyglądają formalności
Zgodnie z Kodeksem pracy urlop ojcowski jest udzielany na wniosek pracownika – ojca wychowującego dziecko. Taki wniosek o udzielenie urlopu ojcowskiego należy złożyć w formie pisemnej nie później niż na 7 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. Warto dodać, że pracodawca nie może takiego wniosku odrzucić.
Wzór wniosku o urlop ojcowski bez problemu znajdziesz w internecie, jednak pismo jest na tyle proste, że spokojnie możesz sporządzić je samodzielnie. Dokument musi zawierać imię i nazwisko pracownika, wymiar urlopu oraz wskazanie okresu, na który ma on być udzielony. Do wniosku koniecznie załącz:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka,
- oświadczenie zawierające informację o tym, czy korzystałeś z urlopu ojcowskiego albo jego części,
- w wypadku dzieci przysposobionych: kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka i ewentualnie kopię prawomocnej decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego (jeśli została wydana),
- wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego (znajdziesz go na stronie ZUS-u).
| 8 uprawnień pracowniczych związanych z rodzicielstwem
Urlop tacierzyński a urlop ojcowski – to nie to samo!
Choć nazwy są podobne, warto podkreślić, że urlop ojcowski nie jest tożsamy z tym, co potocznie nazywa się urlopem tacierzyńskim. Ten drugi jest bowiem ściśle związany z uprawnieniami matki. Zgodnie z Kodeksem pracy każdej pracownicy, która urodziła dziecko lub się go spodziewa, przysługuje co najmniej 20-tygodniowy urlop macierzyński (jego wymiar zmienia się w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie). Po 14 tygodniach urlopu pracownica może przekazać jego pozostałą część ojcu dziecka. Jeśli rodzice zdecydują się na takie rozwiązanie, urlop tacierzyński trzeba wykorzystać zaraz po rezygnacji matki ze swojego uprawnienia.
Ile trwa tacierzyński? W wypadku urodzenia lub przysposobienia jednego dziecka, jest to 6 tygodni (minimalny wymiar 20 tygodni macierzyńskiego minus 14 tygodni dla matki). Długość urlopu odpowiednio wzrasta w razie jednoczesnego urodzenia się albo przysposobienia dwojga, trojga lub większej liczby dzieci.
| Kiedy przysługuje Ci dłuższy macierzyński i rodzicielski?
Warto wiedzieć, że w szczególnych sytuacjach prawo do tacierzyńskiego przysługuje ojcu wcześniej niż po 14 tygodniach urlopu matki. Mężczyzna może korzystać z urlopu, jeśli np. matka jest hospitalizowana. Wówczas ma prawo przejąć część macierzyńskiego, o ile kobieta wykorzystała co najmniej 8 tygodni. Wymiar urlopu dla ojca powinien odpowiadać okresowi hospitalizacji matki. Natomiast w razie śmierci partnerki mężczyzna ma prawo przejąć niewykorzystaną przez nią część urlopu macierzyńskiego.
| Przejęcie urlopu macierzyńskiego przez ojca – na jakich zasadach?
Z jakich innych uprawnień urlopowych może skorzystać pracujący ojciec?
Oprócz urlopu ojcowskiego i – ewentualnie – tacierzyńskiego, świeżo upieczony ojciec ma prawo do 2 dni urlopu okolicznościowego związanego z pojawieniem się dziecka na świecie. Kiedy skończy się okres macierzyńskiego, rodzicom przysługują jeszcze 32 tygodnie płatnego urlopu rodzicielskiego. Matka i ojciec mogą korzystać z urlopu rodzicielskiego jednocześnie. Wtedy każdemu z nich przysługuje maksymalnie 16 wolnych tygodni. Dodatkowo rodzice, którzy mają co najmniej 6-miesięczny staż pracy, mogą korzystać także z urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy. Ten urlop jest jednak bezpłatny – nie otrzymasz więc za ten okres ani wynagrodzenia, ani żadnego świadczenia z ZUS-u.
Pracownik, którego dziecko nie ukończyło 14. roku życia, w każdym roku kalendarzowym ma również prawo do dodatkowych 2 dni (16 godzin) wolnego.
| Opieka nad żoną lub partnerką po porodzie – najważniejsze informacje
* Źródło: https://www.zus.pl/swiadczenia/zasilki/opis-spraw-zasilki/-/publisher/details/1/jak-uzyskac-zasilek-macierzynski-przez-ojca-dziecka-za-okres-urlopu-ojcowskiego/220161