Podziały na typy osobowości to proste i popularne klasyfikacje przypisujące ludziom konkretne zestawy cech charakteru. Towarzyski sangwinik, perfekcjonistyczny melancholik, energiczny choleryk, spokojny flegmatyk – choć to ogromnie uproszczona typologia, a w rzeczywistości osobowość człowieka jest konstruktem znacznie bardziej złożonym, można wykorzystać takie informacje z przymrużeniem oka, by np. określić swoje predyspozycje zawodowe. Sprawdź, jaki jest Twój typ osobowości!
Czego dowiesz się z artykułu:
• Co to jest osobowość?
• 4 typy osobowości według Hipokratesa
• Jak typy charakteru wpływają na predyspozycje zawodowe?
• Typy osobowości w innych teoriach
• Rodzaje osobowości czy… temperamentu? Czyli trochę nauki na koniec
| Czy praca pasuje do Twojej osobowości? Sprawdź się!
Co to jest osobowość?
Osobowość człowieka najogólniej można zdefiniować jako zestaw cech psychicznych i czynników wewnętrznych, które wpływają na zachowanie danej osoby, odpowiadają za jej reakcje, interakcje z innymi itd. Na osobowość mają wpływ zarówno geny, jak i wychowanie.
Za rdzeń osobowości można uznać temperament, czyli wrodzone i najbardziej stałe czynniki, mające swoje źródło w funkcjonowaniu układu nerwowego.
| 7 książek psychologicznych, które warto znać
4 typy osobowości według Hipokratesa
Najstarszym znanym podziałem na typy charakteru jest teoria starożytnego greckiego lekarza Hipokratesa. Wyróżnia ona 4 rodzaje osobowości zależne od proporcji… płynów znajdujących się w ludzkim ciele (krew – łac. sanguis, śluz – gr. phlegma, żółć – gr. chole, czarna żółć – gr. melas chole).
Choć dziś brzmi to nieco anachronicznie, nazwy typów osobowości według Hipokratesa na dobre weszły do języka polskiego – i nie są one jedyną pozostałością tej teorii. Wiele osób uważa bowiem, że „coś w tym jest” i nawet współcześnie książki rozwijające tę koncepcję rodzajów charakteru cieszą się sporym zainteresowaniem. Bazuje na niej na przykład Florence Littauer, a jej podział pochodzący z książki „Osobowość plus. Jak zrozumieć innych przez zrozumienie siebie?” zakłada istnienie 4 typów osobowości:
- sangwinik – twórczy optymista, wylewny ekstrawertyk, który ma trudności ze skrywaniem uczuć; wykazuje entuzjazm, cechuje go proaktywność oraz otwartość na ludzi i nowe wyzwania, jego mocną stroną jest komunikatywność;
- melancholik – pesymista i introwertyk ze skłonnościami do perfekcjonizmu; silnie przeżywa sukcesy i porażki, ale stara się tego nie ujawniać; jest utalentowany i sumienny, okazuje empatię;
- choleryk – energiczny ekstrawertyk o zdolnościach przywódczych, wykazuje postawę proaktywną i działa dynamicznie; ma silną wolę i jest zdecydowany oraz zdeterminowany – nie zniechęca się w obliczu porażek; ma skłonności do zachowań autorytarnych i popadania w pracoholizm;
- flegmatyk – spokojny i opanowany introwertyk, doskonały obserwator; jest uprzejmy i koncentruje uwagę na rozmówcy, skutecznie działa jako mediator.
| Samotniczy, czujny, wrażliwy… Typ osobowości a praca
Jak typy charakteru wpływają na predyspozycje zawodowe?
Sangwinik posiada rozwinięte kompetencje społeczne. Jego mocna strona to umiejętność skupiania na sobie uwagi i intrygowania rozmówcy. Doskonale radzi sobie w pracy, w której ważne jest nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów, np. w sprzedaży.
Melancholik jest skrupulatny i posiada zdolność dostrzegania szczegółów. Jego inne mocne strony to punktualność i systematyczność. Wykazuje chłodne i analityczne podejście do złożonych problemów. Doskonale odnajduje się w zawodach, które wymagają dokładności – może być np. księgowym.
Choleryk to pracownik zorientowany na cel i doskonale zorganizowany. Nie boi się wyzwań, szybko podejmuje decyzje i wyciąga praktyczne wnioski. Bardzo dobrze radzi sobie na stanowiskach kierowniczych, szczególnie gdy posiada domieszkę osobowości sangwinicznej.
Flegmatyk jest kompetentny i można na nim polegać. Posiada zdolności administracyjne i nie poddaje się naciskom. Pracuje starannie również wtedy, gdy wykonuje rutynowe czynności. Człowiek o osobowości flegmatycznej to doskonały kandydat na urzędnika lub mediatora.
Wybierając zawód, warto znać swój typ osobowości oraz predyspozycje. Dzięki temu można mądrze kierować swoją karierą i zwiększyć szansę na odczuwanie satysfakcji w życiu zawodowym.
| Jak znaleźć swoją drogę zawodową?
Typy osobowości w innych teoriach
Autorem innej typologii osobowości jest Carl Gustav Jung, który przede wszystkim dzieli ludzi na introwertyków i ekstrawertyków (czyli dosł. zwracających się do wewnątrz lub na zewnątrz), a w dalszej kolejności wyróżnia typy: postrzegający i oceniający oraz myślący i czujący. Łącznie daje to 16 rodzajów charakterów.
To właśnie na tej teorii bazuje bardzo popularne w ostatnich latach narzędzie, które jest chętnie wykorzystywane m.in. do badania predyspozycji zawodowych. Mowa o kwestionariuszu Myers-Briggs (MBTI). Zainteresowani mogą się z nim zapoznać na stronie 16personalities.com – test ma już wersję polską.
| Typy zwierzęcej osobowości w pracy – sprawdź, którym jesteś!
To oczywiście nie koniec klasyfikacji – istnieje całe mnóstwo mniej lub bardziej naukowych teorii osobowości człowieka bazujących na typach czy cechach. Nie będziemy przytaczać ich wszystkich, natomiast w kontekście pracy warto przywołać jeszcze jeden termin: osobowość typu A (albo wzór zachowania A). Używa się go w odniesieniu do osób, które charakteryzują się: wysokim poziomem stresu i przesadnym poczuciem presji czasu, tendencją do współzawodnictwa, dużą ambicją oraz agresją i wrogim nastawieniem, zwłaszcza w sytuacji pokrzyżowania planów.
Taka osoba żyje w nieustannej reakcji alarmowej organizmu, co często wiąże się z chorobami układu krążenia. Ciekawostką jest fakt, że osobowość typu A po raz pierwszy zauważyli… kardiolodzy Meyer Friedman i Ray Rosenman. Otóż okazało się, że pewien typ pacjentów kardiologicznych oczekujących pod gabinetem „doprowadził” do tego, że fotele w poczekalni niszczyły się w charakterystyczny sposób – przetarta była przednia część siedzenia i podłokietników, tak jakby oczekujący wiercili się z niecierpliwości i stresu w obliczu straty czasu i braku działania.
| Chroniczny stres. Sprawdź sygnały!
Rodzaje osobowości czy… temperamentu? Czyli trochę nauki na koniec
Choć rozpoznawanie typów człowieka według prostego podziału bez wątpienia może dostarczyć rozrywki (np. w przerwie od pracy), warto mieć świadomość, że ze współczesną naukową psychologią ma to niewiele wspólnego. Po pierwsze obecnie badacze zamiast archaicznych typologii charakteru rozwijają raczej tzw. czynnikowe modele osobowości – i to one są najczęściej podstawą rzetelnych testów psychologicznych, z którymi możesz niekiedy spotkać się podczas rekrutacji. Takie kwestionariusze pozwalają o wiele trafniej przewidywać predyspozycje zawodowe kandydata.
Po drugie największym problemem z zaprezentowanymi powyżej typami osobowości według Hipokratesa czy innych autorów, którzy bazują na jego teorii, jest dość mocne pomieszanie pojęć. To, co w internecie czy literaturze popularnej nazywa się rodzajami osobowości, w istocie odnosi się bowiem do temperamentu. Zainteresowanych tym tematem od strony naukowej odsyłamy do publikacji prof. dr. hab. Jana Strelaua, wybitnego badacza temperamentu.
| Inteligencja społeczna – co to jest i do czego przyda Ci się w pracy?