Stres to podstawowy czynnik odpowiedzialny za występowanie syndromu wypalenia zawodowego. Silne napięcie może wynikać na przykład z nadmiaru obowiązków lub ze zbyt dużej odpowiedzialności. Jeśli praca, którą dotychczas lubiłeś, przestaje dawać Ci satysfakcję, a wręcz wywołuje obojętność lub niechęć, potraktuj to jako sygnał do bliższego przyjrzenia się swojej sytuacji. Najlepsze, co możesz zrobić, to zająć się sobą odpowiednio wcześnie. Przeczytaj, jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym.
Co znajdziesz w artykule:
• Skutki wypalenia zawodowego
• Jak pokonać wypalenie zawodowe? Pierwszy krok to dostrzeżenie problemu
• Wypalenie zawodowe – leczenie na własną rękę albo z pomocą specjalisty
• Wypalenie zawodowe – co robić, by do niego nie doszło?
| 10 objawów wypalenia zawodowego
Skutki wypalenia zawodowego
Wypalenie zawodowe może przydarzyć się na różnych etapach kariery. Nierozpoznane w porę niestety potrafi nieźle namieszać w naszej codzienności. W kolejnych fazach możesz doświadczać m.in. takich skutków wypalenia jak:
- wyczerpanie emocjonalne, zawodowe, poczucie wyeksploatowania zasobów i trudności w regeneracji,
- poczucie dystansu, obojętności i rozluźnienia więzi ze współpracownikami czy klientami,
- obniżona samoocena, zwłaszcza w kontekście własnej pracy i osiągnięć, poczucie utraty kompetencji i braku kontroli.
Określenie „brak satysfakcji z pracy”, którego często używa się w odniesieniu do wypalenia zawodowego, jest jedynie skrótem myślowym i z pewnością nie oddaje całego ciężaru, z jakim na co dzień mierzą się osoby przeżywające ten syndrom. Chroniczne zmęczenie, niechęć do ludzi i obwinianie ich o swoje złe samopoczucie, obniżenie jakości pracy, permanentny dyskomfort, poczucie klęski i utrata wiary we własne możliwości z czasem mogą prowadzić do tego, że trudno Ci się zmobilizować do pracy, częściej jesteś nieobecny, unikasz spotkań z klientami, a nawet pochopnie rezygnujesz z zatrudnienia, bo nie możesz już w firmie wytrzymać. Zdarza się, że doświadczasz też objawów somatycznych, takich jak zaburzenia snu, bóle głowy, brak apetytu czy większa podatność na infekcje.
Jak pokonać wypalenie zawodowe? Pierwszy krok to dostrzeżenie problemu
Symptomy wypalenia zawodowego są dość dobrze opisane, jednak paradoks polega na tym, że łatwo pomylić je z przemęczeniem, przepracowaniem czy obniżeniem nastroju ze względu na inne trudności życiowe. Dlatego wiele osób orientuje się, że potrzebuje pomocy, dopiero na dość zaawansowanym etapie. Zdarza się też, że wypaleniu towarzyszą niestandardowe objawy, które łatwo przeoczyć i zbagatelizować.
– Na pewno powinniśmy bacznie przyglądać się zachowaniom, które są dla nas nietypowe. Jeśli działania, które kiedyś wykonywaliśmy „od ręki”, zaczynają nas przerastać lub nie potrafimy znaleźć wspólnego języka z ludźmi z naszego otoczenia, mimo że wcześniej relacje układały się poprawnie, warto poprosić o pomoc albo chociażby zacząć szukać powodów, dla których tak się dzieje. Może to wynikać ze zwykłego zmęczenia, a może też wskazywać na poważniejsze kłopoty. Zauważenie problemu to już spory krok do przodu – mówi Anna Kalska, trener kariery.
| Jak pokonać syndrom poniedziałku?
Jak rozpoznać, że zmiany w samopoczuciu są efektem wypalenia? Wskazówkami mogą być np.: nadmiar obowiązków, chroniczny stres, poczucie niedocenienia przez przełożonych, presja „z góry”, zajmowanie stanowiska, na którym nie czujesz się dobrze i pewnie, negatywna atmosfera w zespole.
Najbardziej bolesne są jednak sytuacje, kiedy wiesz, że wykonujesz swój wymarzony zawód, Twoja praca jest ludziom potrzebna, lecz mimo to zamiast dawnej radości i spełnienia przynosi niechęć i rozczarowanie. Dużą rolę odgrywają tu rozbieżności między oczekiwaniami a realiami zawodu, ignorowanie granic swojego komfortu, angażowanie się w pracę kosztem czasu wolnego i wysokie wymagania wobec siebie.
| Dlaczego nie warto być… pracoholikiem?
Wypalenie zawodowe – leczenie na własną rękę albo z pomocą specjalisty
Gdy rozpoznajesz u siebie symptomy wypalenia zawodowego, warto jak najszybciej poszukać rozwiązań, które pomogą zmienić sytuację. Tu niestety czekanie, aż samo minie, zwykle nie przynosi efektów. Im szybciej dostrzeżesz problem, tym większa szansa, że uchronisz się przed ostatnimi, bardzo nieprzyjemnymi etapami tego zjawiska. Jak sobie radzić z wypaleniem zawodowym?
1. Na początek zadbaj o podstawy, czyli porządny odpoczynek. Korzystając z urlopu, masz okazję nabrać dystansu do obowiązków. W tym czasie dobrze jest się wyciszyć, oderwać od codzienności i poświęcać czas na przyjemności, aktywność fizyczną, relaksację. Zadbaj o to, by urlop był odpowiednio długi! Jeśli jesteś u progu wypalenia, kilka wolnych dni raczej nie sprawi, że poczujesz znaczącą różnicę. O ile tylko możesz sobie na to pozwolić, warto zniknąć z pracy na solidne 3 tygodnie. Psychologowie uważają bowiem, że właśnie tyle potrzeba, by wejść z trybu pracy do trybu wypoczynku, doświadczyć prawdziwego relaksu i wytchnienia, a na koniec… zatęsknić za pracą i powoli przestawiać się na powrót do niej.
| Telefon służbowy na urlopie – odbierać czy nie odbierać?
2. Radzenie sobie z napięciem jest o wiele łatwiejsze, gdy możesz liczyć na życzliwość, zrozumienie i wsparcie rodziny oraz przyjaciół. Dlatego nie bój się dzielić z bliskimi tym, co przeżywasz. Opowiadanie o tym drugiej osobie pomaga również uporządkować sobie w głowie sytuację i być może samodzielnie znaleźć rozwiązanie.
3. Aby skuteczniej radzić sobie ze stresem, możesz korzystać również z pomocy fachowców. Doświadczony psycholog czy coach wesprze Cię w szukaniu wyjścia z trudnej sytuacji, dostrzeżeniu swoich potrzeb, zasobów, urealnieniu oczekiwań czy przeformułowaniu celów. W trakcie terapii możesz pracować także nad poczuciem własnej wartości, asertywnością, zarządzaniem sobą w czasie oraz innymi obszarami, które wzmocnią Twoje funkcjonowanie w sferze zawodowej i nie tylko.
| Coaching: poznaj siebie, pokonaj blokadę, uwolnij swój potencjał
4. W bardziej skomplikowanych przypadkach, tzn. na zaawansowanym etapie wypalenia zawodowego, już wkrótce będzie można również podratować zdrowie na L4. WHO wpisała bowiem tę jednostkę do klasyfikacji chorób ICD-11. Dokument ma zacząć obowiązywać z początkiem roku 2022 i od tego czasu będzie przysługiwać zwolnienie lekarskie na wypalenie zawodowe*.
Wypalenie zawodowe – co robić, by do niego nie doszło?
Praca powinna dawać radość i spełnienie. Aby tak było, warto podejmować decyzje zawodowe, które będą zgodne z Twoimi predyspozycjami, temperamentem, zainteresowaniami, mocnymi stronami, wartościami, ale też oczekiwaniami, w tym finansowymi, czy możliwościami rozwoju. Jeśli w którejś z tych sfer coś nie działa, dobrze jest dotrzeć do źródła problemów i podjąć konkretne działania, takie jak np. zmiana pracy.
| Co uwielbiasz robić i robisz to dobrze? Rób tego więcej!
Kolejną ważną rzeczą jest dbanie o higienę psychiczną i swój dobrostan na co dzień. Postaraj się zwolnić tempo i każdego dnia znajdować czas dla siebie. Zachowaj rozwagę w podejmowaniu nowych zobowiązań. Obserwuj siebie i naucz się rozpoznawać swoje granice przeciążenia obowiązkami. Dostrzeżenie ich i świadomość tego, co się dzieje, gdy je przekraczasz, pozwoli Ci wciskać hamulec odpowiednio wcześnie. Pilnuj też, by regularnie korzystać z urlopu. Zastanów się, czy workation będzie w Twoim wypadku dobrym wyborem. Może potrzebujesz całkowicie odciąć się od spraw zawodowych?
Jeżeli masz pracę pełną adrenaliny, poświęć szczególną uwagę rozwijaniu swojej odporności na stres. Panowania nad stresem oraz rozładowywania napięcia w konstruktywny sposób można i warto się nauczyć.
| 6 sposobów na walkę ze stresem według ludzi sukcesu
Z kolei na przeciwległym biegunie czynników, które mogą prowadzić do wypalenia, leży… rutyna. Powtarzalność i brak atrakcyjnych celów wywołują apatię i zniechęcenie. Jeśli to Twój przypadek, warto szukać dodatkowych możliwości rozwoju, takich jak studia podyplomowe, uczestnictwo w konkursach i wydarzeniach branżowych albo dodatkowa aktywność czy kreatywne hobby po godzinach.
Leczenie wypalenia zawodowego może być trudne i długotrwałe, dlatego warto zawczasu robić wszystko, aby nie dopuścić do eskalacji tego zjawiska.
| Jak nie dopuścić do wypalenia zawodowego?
* https://www.pulshr.pl/zarzadzanie/l4-na-wypalenie-zawodowe-przed-menedzerami-nowe-wyzwanie,68323.html