Wolontariat może mieć różne oblicza – od sporadycznych zbiórek pieniędzy czy darów na określony cel, przez wolontariat pracowniczy lub samodzielne pomaganie lokalnej fundacji po godzinach pracy, po kilkumiesięczne wyjazdy na wolontariat zagraniczny, podczas których realizuje się międzynarodowe projekty. Rodzajów wolontariatu może być mnóstwo, ale jedna rzecz się nie zmienia – to praca, która niesie korzyści nie tylko jej odbiorcom, lecz także samym wolontariuszom! Dlaczego warto włączyć się w takie działania i jak to zrobić? Sprawdź!
Co znajdziesz w artykule:
• Czym jest wolontariat i co robi wolontariusz?
• Rodzaje wolontariatu – gdzie potrzebują wolontariuszy i jak zostać jednym z nich?
• Wolontariat w Polsce vs. wolontariat za granicą
• Dlaczego warto być wolontariuszem? Co daje wolontariat?
• Umowa o wolontariat, zaświadczenie o wolontariacie – formalności, o których warto wiedzieć
| Wolontariat pracowniczy – lekarstwo na obojętnienie
Czym jest wolontariat i co robi wolontariusz?
Prawdopodobnie każdy intuicyjnie rozumie, na czym polega wolontariat, ale mimo wszystko warto sięgnąć do formalnej definicji. Według Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wolontariusz to osoba fizyczna, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje określone działania społeczne na rzecz organizacji pozarządowych lub innych instytucji, np. spółdzielni socjalnych, schronisk czy podmiotów leczniczych. Co istotne, z pracy wolontariuszy nie mogą korzystać podmioty komercyjne w ramach swojej działalności gospodarczej. Kto może zostać wolontariuszem? Odpowiedź jest krótka: absolutnie każdy, niezależnie od wieku czy doświadczenia*.
Wolontariusze mogą np. opiekować się osobami starszymi czy chorymi, pomagać dzieciom, zwierzętom, ale też podejmować się wielu innych prac, w zależności od potrzeb konkretnej instytucji. Do przykładowych zadań wykonywanych przez wolontariuszy w różnego rodzaju stowarzyszeniach i fundacjach należą proste prace biurowe, fundraising, dyżury na infoliniach, pisanie tekstów, administrowanie stroną WWW, współpraca przy kampaniach informacyjnych, wsparcie dużych wydarzeń i imprez oraz prace związane z bieżącą działalnością danej organizacji, zależnie od jej profilu.
Wśród innych przykładów wolontariatu można wymienić rozmaite oddolne akcje pomocowe, organizowane w całym kraju po wybuchu wojny w Ukrainie. Zadania wolontariuszy były tu różne: pakowanie darów, organizowanie ich transportu, rozdawanie posiłków na dworcach, udzielanie informacji i pomoc uchodźcom w poruszaniu się po mieście, tłumaczenia, organizowanie tymczasowych noclegów, bezpłatna pomoc prawna i wiele innych.
Do najpopularniejszych akcji społecznych o zasięgu ogólnopolskim, w których biorą udział wolontariusze, należą m.in. Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy czy Szlachetna Paczka, jednak rodzajów wolontariatu może być znacznie więcej.
| Pomoc Polski dla Ukrainy – co możesz zrobić dla uchodźców?
Rodzaje wolontariatu – gdzie potrzebują wolontariuszy i jak zostać jednym z nich?
Zapotrzebowanie na wolontariuszy w różnych instytucjach praktycznie zawsze jest duże. Bez trudu wybierzesz miejsce, które działa w zgodzie z Twoimi wartościami i chętnie przywita Cię na pokładzie. Najczęściej spotykane formy wolontariatu to:
- wolontariat w organizacjach pozarządowych (tzw. NGOsach), np. fundacjach czy stowarzyszeniach,
- wolontariat w schronisku,
- wolontariat w domu dziecka,
- wolontariat w szpitalu,
- wolontariat w hospicjum,
- wolontariat sportowy (np. pomoc w organizacji dużych imprez, jak maratony czy zawody).
Wolontariat może być krótkoterminowy – np. gdy potrzeba rąk do pracy przy kilkudniowej akcji, jak zbiórka pieniędzy czy większy event – lub obejmować długofalową współpracę z daną instytucją, np. w ramach regularnych dyżurów lub w zależności od zapotrzebowania.
Jak zostać wolontariuszem? Wybierz rodzaj wolontariatu, który Ci odpowiada, oraz zastanów się, ile czasu możesz przeznaczyć na pracę, z jaką częstotliwością możesz odwiedzać daną instytucję, jakie zadania Cię interesują itd. Następnie skontaktuj się bezpośrednio z wybraną organizacją lub organizacjami i zapytaj o ich potrzeby w zakresie pracy wolontariuszy. Większe NGOsy czasami publikują również ogłoszenia o naborach na wolontariat w serwisach takich jak Pracuj.pl i innych.
Coraz bardziej popularną formą wolontariatu jest również wolontariat pracowniczy. Na takie ułatwienie działalności wolontariackiej swoim pracownikom często decydują się duże firmy, posiadające programy CSR lub employer brandingowe (ale nie tylko). Wówczas to pracodawca nawiązuje długofalową współpracę z daną instytucją i włącza się w różne inicjatywy, koordynuje np. zbiórki dla schronisk, dba o obecność wolontariuszy na dyżurach.
| Szukasz pracy? Zwróć uwagę na benefity pozapłacowe
Wolontariat w Polsce vs. wolontariat za granicą
Dla osób pracujących w Polsce naturalnym wyborem jest wolontariat po godzinach, w instytucjach działających na terenie kraju – zwykle lokalnie. Warto jednak wiedzieć, że to nie koniec możliwości. Szczególnie studenci oraz osoby niezwiązane z pracodawcą etatem mogą zdecydować się np. na wolontariat europejski, w ramach którego można wziąć udział w międzynarodowych obozach wolontariackich (tzw. workcampach). Zazwyczaj jest to od 2 do 4 tygodni pracy nad projektem mającym pomóc lokalnej społeczności, a organizator zapewnia wyżywienie i zakwaterowanie.
Taka pomoc nie musi ograniczać się do Europy. Wolontariat za granicą może obejmować np. udział w misjach humanitarnych, projektach dotyczących praw człowieka, zmian klimatycznych, zarządzania klęskami żywiołowymi oraz pomoc w wielu innych obszarach. Zapotrzebowanie na wolontariuszy często ogłasza np. ONZ, a projekty trwają nieraz nawet kilkanaście miesięcy.
W ramach programów takich jak Erasmus+ lub z ramienia różnych fundacji można też wyjechać na wolontariat w Afryce, Ameryce Południowej, Środkowej lub w innych rejonach świata. Takie projekty obejmują np. przeciwdziałanie uprzedzeniom rasowym, pracę z uchodźcami lub osobami potrzebującymi szczególnego wsparcia, naukę angielskiego w szkołach, prace remontowo-budowlane i inne zadania.
Wolontariat międzynarodowy to doskonały pomysł na gap year i wartościowe rozwiązanie dla osób, które kończą studia i nie wiedzą, co chcą robić zawodowo. Wyjazd na kilkumiesięczny wolontariat za granicą może być wspaniałą przygodą, która przy okazji pozwoli zdobyć ciekawe pierwsze doświadczenie, o którym można z dumą opowiedzieć na późniejszych rozmowach kwalifikacyjnych.
| Każde doświadczenie ma znaczenie – odważ się o nim mówić
Dlaczego warto być wolontariuszem? Co daje wolontariat?
Dużo mówi się o tym, jakie korzyści niesie działalność wolontariuszy dla społeczności lokalnych i dla świata. Zaangażowanie w walkę o prawa człowieka, wspieranie dzieci, które miały trudniejszy start, zwiększanie dostępu do edukacji, opieka nad chorymi i starszymi, niesienie pomocy humanitarnej, ochrona przyrody i spowalnianie zmian klimatycznych to tylko niektóre z nich.
Warto jednak podkreślić, że również sami wolontariusze – za granicą czy w Polsce – mogą czerpać wiele korzyści z pomagania innym. Oto kilka z nich:
- Doświadczenie i umiejętności – komunikatywność, umiejętność pracy w grupie, praca projektowa – to przykładowe kompetencje, które możesz zdobywać i rozwijać w trakcie wolontariatu. Wolontariusze nie tylko wykonują określone zadania, ale również uczestniczą w rozmaitych szkoleniach rozwojowych, dzięki którym zwiększają swoje szanse na rynku pracy i zyskują większą pewność siebie.
- Możliwość poznania branży – jako wolontariusz możesz poznawać tajniki zawodu, obserwując działania doświadczonych specjalistów i wykonując zadania pod ich czujnym okiem. Zyskujesz także liczne okazje, by zgłębiać wiedzę na temat branży, z którą chcesz związać swoją przyszłość. Znajomość realiów pomaga formułować cele zawodowe i podejmować przemyślane decyzje, a także – zaprezentować się podczas rozmowy kwalifikacyjnej jako osoba proaktywna i zaangażowana.
- Ciekawe znajomości – rozpoczynając wolontariat, zyskujesz też wiele okazji, by poznawać specjalistów oraz innych wolontariuszy, zadawać im pytania i czerpać z ich doświadczeń. Zawarte w czasie wolontariatu znajomości można rozwijać również na gruncie prywatnym.
- Nauka empatii i wdzięczności – wolontariat w szpitalu, domu dziecka, hospicjum, schronisku i w innych miejscach, gdzie ma się do czynienia z cierpieniem, uwrażliwia na cudze potrzeby i uczucia. Pozwala także docenić to, co się ma, a co na dzień umyka uwadze, jak np. zdrowie czy dach nad głową. Spojrzenie na świat z innej perspektywy potrafi sprawić, że przestajemy narzekać na rzeczy, które tak naprawdę są nieistotne.
- Możliwość podszkolenia angielskiego – niektórzy jeżdżą w tym celu na wymianę studencką lub do pracy sezonowej do innego kraju, ale wolontariat zagraniczny oferuje podobne możliwości. Jeśli znasz język, ale ciągle brakuje Ci odwagi, by się w nim komunikować, kilkutygodniowy czy kilkumiesięczny wolontariat po angielsku szybko wyleczy Cię z kompleksów. Może się nawet okazać, że z powodzeniem będziesz go uczyć innych, jak robią na przykład wolontariusze w Afryce!
- Rozwijanie poczucia sprawczości – wolontariat jest doskonałą okazją do tego, by poczuć, że Twoje działania naprawdę mają znaczenie, a Ty możesz wpływać na ważne obszary dotyczące lokalnej społeczności czy nawet sytuacji na świecie. To nie tylko wspaniałe uczucie, ale również sposób na budowanie pewności siebie i gotowości do podejmowania odważnych inicjatyw i własnych projektów w przyszłości.
- Kolejny powód do świętowania – Międzynarodowy Dzień Wolontariusza jest obchodzony co roku, 5 grudnia. To miłe wyróżnienie i docenienie wykonywanej bezpłatnie pracy, która wnosi do świata dużo dobra. Możesz być tego częścią 😊
| Oczekiwania pracodawców – o jakie umiejętności miękkie warto zadbać już na studiach?
Umowa o wolontariat, zaświadczenie o wolontariacie – formalności, o których warto wiedzieć
Na koniec warto jeszcze wspomnieć, że w sytuacji gdy wolontariat ma trwać dłużej niż 30 dni, instytucja korzystająca z Twojej pracy ma obowiązek zawarcia z Tobą pisemnej umowy o wolontariacie, przeszkolenia Cię w zakresie BHP oraz dostarczenia Ci materiałów i środków niezbędnych do wykonywania zadań. Na Twoją prośbę musi również wystawić zaświadczenie o odbyciu wolontariatu. Ze swojej strony nie zapomnij, aby umieścić wolontariat w CV – takie aktywności zawsze działają na korzyść kandydata, mimo że nie jest to przecież powód ich podejmowania.
| Jak zapisać w CV gap year lub inną przerwę w pracy?
* Jeśli chodzi o kwestie formalne związane z wiekiem, w wypadku wolontariuszy poniżej 13. roku życia stroną porozumienia wolontariackiego jest opiekun ustawowy, zaś w wypadku młodzieży między 13. a 18. rokiem życia do porozumienia należy dołączyć oświadczenie opiekuna.