Słowo „automatyzacja” w kontekście zatrudnienia odmienia się przez wszystkie przypadki już od kilkunastu lat. Wizje tego, że maszyny i roboty odbiorą ludziom pracę cyklicznie pojawiają się w alarmujących nagłówkach artykułów. Automatyzacja procesów i produkcji to pieśń przyszłości, a może zmiana dzieje się już teraz? Sprawdź, czy jest się czego obawiać.
Czego dowiesz się z artykułu:
• Automatyzacja – co to właściwie jest?
• Automatyzacja procesów – czy może być szansą?
• Automatyzacja pracy – czy jesteśmy na nią gotowi?
| Praca przyszłości to coś więcej niż technologie
Automatyzacja – co to właściwie jest?
Słyszysz to słowo w mediach, pojawia się w doniesieniach prasowych, ale nie do końca wiesz, co to jest automatyzacja i na czym może polegać? Definicja – w przeciwieństwie do samego zagadnienia – nie jest skomplikowana. Chodzi po prostu o zastąpienie pracy człowieka – fizycznej i umysłowej – pracą maszyn. Powtarzające się czynności wykonuje już nie pracownik, ale urządzenie. To kolejny etap rozwoju po mechanizacji, z którą mieliśmy do czynienia do tej pory: zadanie było wykonywane przez człowieka, ale z dużym udziałem technologii.
Sformułowanie to pada najczęściej w kontekście automatyzacji procesów produkcyjnych, czyli pracy w fabrykach. Tam prawdopodobnie najlepiej widać, jak maszyny przejmują kolejne obowiązki, które dotąd wykonywali ludzie, i jak się w tym sprawdzają. Ale warto pamiętać, że o automatyzacji mówi się coraz więcej także w odniesieniu do usług, a nawet branży kreatywnej, gdzie sztuczna inteligencja zaczyna przejmować coraz więcej zadań.
|Czy sztuczna inteligencja może pomóc nam znaleźć nową pracę?
Automatyzacja procesów – czy może być szansą?
Do 2030 roku – w zależności od tempa i skali – na skutek automatyzacji ze światowego rynku pracy zniknie od 10 mln do 800 mln miejsc pracy. Przed koniecznością przekwalifikowania się stanie kolejne kilka-kilkadziesiąt mln ludzi[1].
Póki co jednak automatyzacja postępuje w tempie, które nie spowoduje załamania rynku. Automatyzacja procesów produkcyjnych dotyczy przede wszystkim zadań najbardziej powtarzalnych, w których liczy się czas i precyzja. Maszyny wykonują je lepiej niż ludzie, bo są niezależne od czynników zewnętrznych: nie mają gorszych dni, spadków koncentracji, nie wpadają w zamyślenie, ani nie chorują. Są też tańsze, szybsze i nie popełniają błędów.
| Roboty w firmie? Sprawdź, co to oznacza dla pracowników
Sztuczną inteligencję możemy już spotkać nie tylko w fabrykach, lecz także w supermarketach czy na stacjach benzynowych. Stopniowo zacznie pojawiać się również w innych branżach, gdzie zastąpi w części zadań księgowych, testerów aplikacji, audytorów czy pracowników działów HR. Automatyzacja procesów może być jednak szansą na to, by zmienić pracę z powtarzalnej i odtwórczej na bardziej zróżnicowaną. Wciąż przecież będą potrzebni pracownicy nadzorujący maszyny, kalibrujący je mechanicy, osoby przeprowadzające rozmowy kwalifikacyjne czy analizujące nowe przepisy księgowe.
Jeśli przeglądasz oferty pracy, z pewnością zauważyłeś, że najbardziej pożądanymi kompetencjami na rynku pracy są te związane z analitycznym myśleniem, kreatywnością, łatwością adaptacji do różnych środowisk pracy czy multitaskingiem. Ten trend będzie się pogłębiał wraz z postępującą automatyzacją procesów w kolejnych branżach. Osoby, które są otwarte na nowe wyzwania, mogą skorzystać na automatyzacji – odciąży ich od powtarzalnych rutynowych zadań, dając więcej przestrzeni na te bardziej wymagające i przynoszące satysfakcję.
| Kim będzie pracownik przyszłości?
Automatyzacja pracy – czy jesteśmy na nią gotowi?
Mimo uspokajających opinii ekspertów automatyzacji pracy obawia się wielu z nas. Według badania Decoding Global Talent przeprowadzonego przez The Network i Boston Consulting Group przy udziale Pracuj.pl w Polsce odsetek ten wynosi 30% i jest niższy niż średnia globalna (41%). Co ciekawe – chociaż automatyzację najczęściej łączymy z produkcją – to nie pracownicy tej branży boją się utraty zatrudnienia najbardziej. Na pierwszym miejscu wśród osób, które zauważyły w swojej dziedzinie rozwój automatyzacji w czasie pandemii, znajdują się finansiści. Tuż za nimi plasują się pracownicy obsługi klienta.
Pandemia COVID-19 faktycznie sprawiła, że więcej firm zaczęło inwestować w rozwiązania IT mające na celu zastąpienie ludzkiej pracy sztuczną inteligencją. Specjaliści przekonują jednak, że zjawisko automatyzacji pracy będzie na tyle rozciągnięte w czasie, że część osób, które może dotknąć tzw. bezrobocie technologiczne, zdąży przejść na emeryturę, a reszta się przebranżowić. Polacy zresztą zdają sobie sprawę z tego, że wiele zawodów przyszłości jeszcze nie istnieje, ale wraz z ich powstawaniem wytworzy się popyt na specjalistów z nowych dziedzin, i w dużym odsetku deklarują gotowość do zmiany, jeśli taka będzie potrzeba:
Dlatego warto już teraz zadbać o rozwijanie kompetencji przenośnych, czyli tych, których nie będą w stanie jeszcze przez długi czas posiąść maszyny. Dzielą się one na trzy grupy:
- umiejętności techniczne i programistyczne, których wymagać będzie praca z AI,
- kompetencje poznawcze: krytyczne myślenie, kreatywność, umiejętność rozwiązywania złożonych problemów,
- kompetencje emocjonalne: zdolności przywódcze, umiejętność współpracy, inteligencja emocjonalna.
Jak widać, automatyzacja pozbawi znaczenia „twardą” wiedzę, którą można zdobyć z podręczników. Coraz ważniejsze będą jednak cechy typowo ludzkie, których nie da się zapisać za pomocą równania. Dlatego automatyzacja pracy jest zagrożeniem dla wielu stanowisk, ale jeszcze większą szansą na zdobycie pracy, która wykorzysta potencjał drzemiący w każdym człowieku.
[1] https://przemyslprzyszlosci.gov.pl/jak-naprawde-bedzie-wygladala-automatyzacja-pracy/